Yunus Özdemir islamiktisadi.net okurları için “Warren Buffett Kanunları: Dünyanın En Büyük Yatırımcısından Bilgece Tavsiyeler” kitabını değerlendirdi.
Jeremy C. Miller, Warren Buffett Kanunları – Warren Buffet Kanunları: Dünyanın En Büyük Yatırımcısından Bilgece Tavsiyeler, çev. Ömer Şarlak, Kronik Yayınları, İş Dünyası-22, 1. Baskı Ekim 2023, 318 sayfa.
Bir Yatırımcının Deneyimleri
Finans sektöründe 15 yılı aşkın deneyimi olan Jeremy C. Miller; New York merkezli bir yatırım fonu şirketinde yatırım analisti olarak çalışmaktadır. 1956 yılında New York’ta, değer yatırımcılığının kurucusu olan Warren Buffett; makaleleri, konuşmaları, söylevleri ve kariyeri boyunca süren mektupları hepsini derleyen Jeremy C. Miller; üç kısım ve on dört bölümle “Warren Buffett Kanunları – Dünyanın En Büyük Yatırımcısından Bilgece Tavsiyeler” kitabını hazırlamıştır. Warren Buffett’un prensipleri, ilkeleri, piyasa tahminleri, öngörüleri, hedefleri, ortaklıkları gibi tüm yönleriyle deneyimleri ve öğretileri hem yeni yatırımcılara hem de deneyimli profesyonellere bu kitap kılavuz rehberliği niteliğindedir.
Henüz yirmili yaşlarında 1956 sonbaharında Nebraska Omaha Üniversitesi’nin bir sınıfında Warren Buffett, “Yatırım Prensipleri” adlı kursunun ilk dersini vermesiyle kitabın birinci bölümü olan “Oryantasyon” başlığında başlar. Buffett, gündüzleri yatırım işleriyle uğraşırken 1960’lar boyunca akşamları da dersler verdi. Buffett, hocası Benjamin Graham’dan ders alarak hocasının 1976’da vefatına kadar dostluğunu sürdürmüştü. Kısa vadeli piyasa verimsizliğini Graham, “Bay Piyasa” ismiyle kavramsallaştırmış; piyasanın, kısa vadede bir oylama makinesi, uzun vadede ise baskül gibidir, yorumunda bulunmaktadır. Çoğu zaman kestirilemeyen ve piyasanın mizacındaki gelgitlerin rastgele olabilen “piyasa tahmini”; piyasada ara sıra yaşanan düşüşlerin uzun vadeli yatırımcılar için bir öneminin olmadığını öngörüyor. Öngörülebilir denge için genel eğilim yukarı yönlü olduğundan, yüzde 25-40 civarı ciddi bir düşüş olduğunda satılmadığı müddetçe bu denge yakalanmış olur. Keza piyasanın patlamasına ve düşmesine izin veren kişi, kaçınılmaz bir şekilde de olacaktır. Lâkin bu zihniyetten yoksun olanlar genellikle piyasanın kurbanı olurlar. Yıllık ortalama kazanç oranı ile zamanı yöneterek bileşik faizin gücünü “bileşik yapmak” başlığında değinmekte. Hemen-kazan zihniyetiyle hareket eden yatırımcılara kıyasla çok uzun vadede (20-30 yılda) yatırım yapmanın nasılı ve avantajlarını aynı başlık altında Miller, devam etmektedir. Kullanım kolaylığı sağlama ve bireylerin hisse senetleri kendileri seçmesi durumu daha üstün, daha düşük maliyetli bir ürün oldu. Bu durum düşük maliyetli endeks fonunu ortaya çıkartarak, geleneksel yatırım fonu sektörünün oyun kurallarını değiştirdi. Ancak, Buffett, eşi için bir fon kurarken aktif yönetilen bir fon yerine endeks fonu seçmiştir.
Yatırımcılar, bazılarının portföyü “iş yapmasını” – fiyatlarının piyasanın genelinden daha hızlı yükselmesini – diğerlerinse nadasa bırakılmasını hatta düşmesini beklemelidirler. Piyasanın bu kurgulu tasvirini Buffett’in çağdaşı ve Graham’ın eski asistanı Irving Kahn şöyle demiştir: Bir yatırım portföyünün meyve ağaçlarından oluşan bir bahçeye benzediğinden, her ağaç türünden her yıl meyve bekleyemezsin. Her biri alışageldik şekliyle muayyen bir takvime göre olgunlaşacaktır, der. Miller, “Büyüme Hisseleri” başlığında bunun yatırım yapmanın temel yolu, iyi bir değerlendirme yapmak ve bunu tutarlı bir şekilde uygulamaktan geçtiğini söyler. Varlık bazlı ya da kazanç bazlı yöntemlerin her biri farklı zamanlarda olabilse de aslında birbiriyle bağlantılıdırlar; herhangi bir varlığın değeri daima üretebileceği kazançlarla bağlantılı olacaktır. Bu noktada Buffett’in işletmeyi anlama ve değeri tahmin etme konusunda makul bir yeteneğe sahip olduğunu düşündüğü hisse senetlerini arıyordu. Böylece Buffett, fevkalade bir hafıza ve yıllar boyunca süren yoğun bir çalışmayla çok sayıdaki şirket hakkındaki bu değerlendirmeler ve görüşlerle dolu geniş bir hafıza bankası inşa etti. Büyüme hisseleri hakkında prensip ve yöntemleri belli bir yatırım çevresine göre değişebilir, dahası Buffett prensiplerine en uygun şekilde davranmak için Ortaklığın çeşitli aşamalarında ve piyasa döngüsünün çeşitli aşamalarında farklı yöntemler kullanmaktadır.
Buffett dersleri içerisinde kitabın sekizinci bölümünde bir işletmeyi yönetiyor yada değerliyor bir sorunun üzerinde durulmakta. Bu soru hem ilgili varlıklar hem de üretilen kazançlar açısından “değeri nedir”, sonra da bu değer nasıl maksimize edilebilir? Soruları yanıtlama becerisi hem yatırımcıların hem de işletme yöneticilerinin başarısını belirler. Buffett’ın dersleri, Yürütmeler hakkında kendi gözünden yaptığı şerhler, konuyu parlak ışıkla aydınlatıyor. Varlık değerlerinin ayarlanması konusunda varlıkların ederinin ne olduğu, kendi yetkinlik çemberimizin içinde mi, dışında miyiz sorularının net cevabı, kendini tanıma hususlarına değinilmektedir.
Piyasanın evrimsel yapısı ve işleyişi değiştiği gibi piyasayı kullananların bakış açısı ve alışkanlıklarında dinamik bir işlev halinde olmalı. Bununla beraber değişimi yaşamayan, karşı duran ve eskiyi sürdüren kesimlerde vardır. Kitabın son kısmına gelindiğinde geleneksel düşünceyle gerçek tutucu eylemi karşılaştırmak, ağır vergileri hesaba katmak, büyüklüğün performans üzerindeki etkisi ve etrafınızdakiler yatırım sağduyularını kaybederken kendi yatırım sağduyunuzu korumanın önemi gibi yatırımın bazı yaygın hatalarından nasıl kaçınılacağına dair dersleri kitabın son beş başlığında ele alınmakta. Kitabın bu kısmında Buffett’ın 1960’larda piyasa ortaklığının sürecini ve bunun sonlandırma sürecinin deneyimi hakkında bilgiler verir. Bu yönüyle Buffett’ın Ortaklığı noktalama biçimi üç kıymetli ders sunmaktadır. İlki ve en önemlisi, ortaklarına karşı gösterdiği dürüstlük ve samimiyet ışık saçıyor. Uygun bir sermaye yöneticisi bulmaya, beledi tahviller konusundaki tavsiyesine uymak isteyenler için tahvil alımı yapmaya, daha fazlasına sahip olmayı arzulayan ortakların Berkshire ve DRC’deki hisselerini ellerinde tutmalarını neredeyse açık açık tavsiye etmeye kadar, ilk sıraya onları koydu. İkincisi, pratik bir perspektiften, yöneticileri seçerken nasıl düşündüğünü anlıyoruz ve beledi tahvil piyasasının iç işleyişi üzerine bir seans alıyoruz. Üçüncü olarak, menkul kıymetler portföyümüzü, imkân dahilindeki en az riskle en yüksek vergiden muaf bileşik oranını üretme kabiliyetlerine göre seçilen enstrümanların bir seçkisi olarak düşünmemizi salık veriyor. Hiçbir şey bunu, o dönemde hisse senetleriyle beledi tahvillerin kıyaslanmasından daha iyi gösteremez. Ortaklığın sonu, Buffett’a göre sadece başlangıç döneminin sonuydu. 1970 yılında Berkshire’ın başkanı ve CEO’su unvanını aldı. Bir ortaklıktan bir şirkete geçiş yaparak daha yüksek bir biçime evriliyordu. Kalıcı sermayeye sahip bir kuruluşta yürütme hissesi elde etmiş ve bu sermayeyi işlettiği bir şirketten diğerine vergiden muaf bir şekilde taşıyabilmişti. Nitekim, Ortaklık zihniyeti daha da güçlenmişti.
Warren Buffett’ın yatırımcısının deneyim sürecin geçirdiği evrim, yatırımcı zekasıyla birleşen pürüzsüz itibarı; Bank of America, Goldman Sachs ve General Electric’in yüksek faiz oranlı imtiyazlı hisseleri gibi menkul kıymetlere benzersiz bir erişime sahip. Warren Buffett’un tüm yönleriyle deneyim ve öğretileri Jeremy C. Miller; üç kısım ve on dört bölümle “Warren Buffett Kanunları – Dünyanın En Büyük Yatırımcısından Bilgece Tavsiyeler” kitabıyla kılavuz niteliğindedir. Warren Buffett; makaleleri, konuşmaları, söylevleri ve kariyeri boyunca süren mektupları hepsinin derlenmesiyle prensipleri, ilkeleri, piyasa tahminleri, öngörüleri, hedefleri ve ortaklıkları kitapta anlaşılır biçimde bulunmaktadır.