Batı İktisatındaki “Büyük Kayıp Halka”nın Telafisi
Eser Hakkında
Orta Çağ İslâm İktisat Düşüncesi, Aquinalı Thomas’ın da dâhil olduğu Latin Skolastiklerinden önceki beş asır boyunca, bazı öncü Müslüman âlimlerin yazılarında keşfedilen iktisadî düşüncenin kökenleri üzerine yazılan makalelerin derlemesidir. Bahsi geçen zaman dilimi Joseph Schumpeter tarafından iktisat tarihinde “büyük kayıp halka” olarak tanımlamıştır. Bu zaman diliminde sadece İktisat değil; Felsefeden Bilime, Tıptan Coğrafyaya, Matematikten Metafizik’e kadar birçok sahada İslâm âlimleri tarafından üretilmiş hiçbir bilgi nazar-ı dikkate alınmamak gibi bir konuma icbar edilmiştir. İktisadî düşünce tarihi başlığı altında yazılan ve kendisine çoğu zaman “cihan şümul” veya “uluslararası geniş kapsamlı” gibi sıfatları reva gören literatür neredeyse istisnasız bir biçimde Aristoteles (MÖ 384-322) ile başlatılır ve alelacele Aquinalı Thomas (1225-1274) ve sonrasına geçer; üstelik bu sonrası da Avrupa ve Kuzey Amerika bilimsel araştırmalarıyla sınırlıdır. İktisadî düşünce tarihinde –neredeyse bütün bilimler tarihi literatüründe– Avrupa’da uzun bir dönem boyunca yaşanan bilgi kısırlığını vurgulayarak bir amentüye dönüşen “büyük kayıp halka” tezi, konu üzerinde iyice düşünülmeden ve el çabukluğuyla yapılmış olmasına rağmen, ilgili literatürde sarsılmaz bir konum işgal etmiştir. Ancak bu zaman dilimi boyunca İslâm medeniyeti, iktisat dâhil çok çeşitli disiplinlerdeki entelektüel gelişmeler için en bereketli topraklardan biri olmuştur.
Schumpeterci önermeleri farklı yönlerden sorgulayan bu kitap, iktisat düşüncesi tarihindeki bu kör noktayı bertaraf etme ve mezkûr “büyük kayıp halka”yı telafi etme girişimine güçlü bir örneklik ve bu alanda yapılacak çalışmalara da güvenilir bir rehberlik teşkil etmektedir.
Editör Hakkında
Shaikh M. Ghazanfar Kimdir?
Doktorasını Washington State University’den almıştır. 1968’den beri idarî makamlarda da bulunduğu (1979-81 ve 1993-2001 yılları arasında bölüm başkanı; 1989-2003 yılları arasında Uluslararası Araştırmalar Programı koordinatörü) University of Idaho’da iktisadî düşünce profesörlüğü yapmaktadır –2002 yılında emekli olmasına rağmen ders vermeye devam etmektedir. University of the Punjab’da (Lahor, Güz 1974), University of Maryland College Park’ta (Bahar 1975), ve King Abdulaziz University’de (Cidde, 1983-86) misafir öğretim üyesi olarak bulunmuştur. Kamu maliyesi, iktisadî gelişme ve iktisadî düşünce tarihi (hususen orta çağ iktisat düşüncesi) gibi alanlarda pek çok makalesi yayınlamıştır. PBS televizyonunun hazırladığı Islam: Empire of Faith (2001) isimli belgesele katkıda bulunmuştur.
