Putriani ve Prastowo İslami bankacılık ile gelir dağılımı eşitsizliği arasındaki ilişkiyi 13 ülkedeki 49 İslami bankanın verilerini kullanarak incelemiştir. Çalışmaya göre gelirde oluşacak artışlar sonucunda müşterilerin tasarruflarını İslami bankalara yatırmalarıyla birlikte potansiyel girişimciler İslami bankalar aracılığıyla finansman ihtiyacını karşılayarak ya mevcut işini büyütecek ya da yeni bir iş kurarak istihdamın artmasını sağlayacaktır. İstihdamdaki artış ile düzenli gelire sahip olanların sayısı artacaktır. Bu durum, gelir dağılımı eşitsizliğini azaltacaktır. Sonuç olarak İslami bankaların istikrarlı bir yapıda olmaları sağlanmalıdır. Özellikle şubesiz bankacılık yöntemi ile finansal derinleşme yakalanmaya çalışılırsa bu durum gelir dağılımının düzelmesinde olumlu katkı sağlayacaktır (Putriani – Prastowo, 2019, 43).
Mohamad vd. İslam İş Birliği Teşkilatı Kurumundan seçtikleri 24 ülkenin 2006-2013 yıllarını kapsayan verilerini kullanarak İslami bankacılık ile gelir dağılım ilişkisini kurumsal sosyal sorumlulukla (KSS) ilişkilendirerek analiz etmişlerdir. Yaptıkları çalışma sonucunda üç ana bulgu tespit edilmiştir: Birincisi İslami bankacılık İslami finansman yoluyla gelir dağılımı eşitsizliğini azaltmaktadır. İkincisi kurumsal sosyal sorumluluk (KSS) gelir dağılımı eşitsizliği üzerinde önemli bir etkiye sahiptir. Üçüncüsü ise İslami bankacılık gelişimi ile birlikte kurumsal sosyal sorumluluk (KSS) faaliyetleri aktif olarak kullanılırsa gelir dağılımı eşitsizliğinin daha fazla iyileştirilmesinde etkili olacaktır (Mohamad vd., 2020, 77).
Parewangi ve Iskandar (2020) çalışmalarında İslami finansman ile yoksulluk arasındaki kısa ve uzun vadeli asimetrik ilişkiyi analiz etmektedir. Endonezya örneğinde 2003- 2017 dönemini kapsayan veriler ARDL yöntemi ile analiz edilmektedir. Çalışmada, İslami finansman hem kısa vadede hem de uzun vadede yoksulluğu önemli ölçüde azaltmaya yardımcı olduğu tespit edilmiştir. İkincisi, yoksulluğun azaltılmasında kişi başına düşen GSYİH’nın rolü kesin değildir. Üçüncü olarak İslami finansmanın Endonezya’daki yoksulluk durumunu azaltmada etkili olduğuna dair çok güçlü kanıtlar bulunmuştur.
Şen ve Tütüncü (2021), İslami bankacılık gelişimi ile gelir dağılımı ilişkisini hem doğrusal negatif/pozitif yönden hem de doğrusal olmayan (ters U) yönden incelemişlerdir. 16 ülkeden 169 bankanın 2012-2019 yılları arasındaki verileri kullanılarak yapılan çalışmada İslami bankacılık finansal gelişim göstergesi olarak İslami bankaların özel sektöre verdiği brüt krediler kullanılırken, gelir dağılımını temsilen gini katsayısı kullanılmıştır. Elde edilen bulgulara göre İslami bankaların özel sektöre verdiği krediler tek başına doğrusal olarak modellere eklendiğinde gelir eşitsizliğini artırmaktadır. Doğrusal olmayan model de ise İslami bankaların özel sektöre verdiği krediler belli bir seviyeyi geçtikten sonra gelir dağılımı eşitsizliğini düzeltici rol oynamaktadır. Ters U hipotezi doğrulanmaktadır.
Yukarıda bahsettiğimiz çalışmalar Tablo 5’te özet şeklinde verilmiştir. Çalışmaların çoğunluğu gelir dağılımı ile gelir eşitsizliği arasında doğrusal ve negatif bir ilişki tespit ederken, doğrusal ve pozitif ilişki tespit edilen çalışmalar daha sınırlı sayıdadır.
Kaynak: Dergi Park