COVİD-19 salgınıyla birlikte küresel belirsizlik benzeri görülmemiş seviyelere ulaştı ve hala yükselmeye devam ediyor. Dünya belirsizlik Endeksi 143 ülkeyi kapsayan küresel ekonomik ve politika belirsizliğinin üç aylık oranı, belirsizliğin 2020’in ilk çeyreğinde COVİD-19 pandemisinin başlangıcında gözlemlenen orandan yaklaşık % 60 oranında azalmasına rağmen, 1996-2010 döneminde tarihsel ortalamaya göre yaklaşık % 50’nin üzerinde olduğu görülüyor.
Küresel belirsizliği etkileyen nedir?
Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa Birliği gibi önemli sistemik ekonomilerdeki ekonomik büyüme, dünyanın geri kalanında ekonomik faaliyet için önemli bir itici güçdür. Peki bu yargı küresel belirsizlik söz konusu olduğunda da doğru mudur? Örneğin, ülkeler arasındaki birbirine bağlılık göz önüne alındığında, ABD seçimlerinden, Brexit’den veya Çin-ABD ticaret gerilimlerinden kaynaklanan belirsizliğin diğer ülkelerdeki belirsizliği etkilemesini beklemeli miyiz?
Bu soruyu cevaplamak için IMF, sistematik güçlü ekonomilerinin (G7 ülkeleri ve Çin) dünyanın diğer ülkeleri için “belirsizlik yayılımlarının” derecesini ölçen bir endeks hazırlamıştır. Bu endeksde sistemli ekonomilerin her birinden gelen değişken dinamik politikaların birbirine etkisi, sistemli güçlü ekonomi ülkesiyle ilgili raporda “belirsizlik” kelimesinden bahsedilme sıklığı ile ölçülmüştür.
IMF sonuçları iki önemli gerçeği ortaya koyuyor:
Birincisi: Evet, sistemli güçlü ülkelerin ekonomilerindeki belirsizlik, Dünya’nın geri kalanındaki ülkelerdeki belirsizlik için önemlidir.
İkincisi: Sadece Amerika Birleşik Devletleri ve Birleşik Krallık’ta belirsizliğin yayılmasının önemli etkileri olurken, diğer güçlü ekonomiler ortalama olarak küçük bir rol oynamaktadır. Amerika Birleşik Devletleri ile ilgili belirsizliğin son on yıldan beri dünya çapında önemli bir belirsizlik kaynağı olduğunu göstermektedir. 2001-2003 döneminde, ABD ile ilgili belirsizlik, diğer ülkelerdeki belirsizliği yaklaşık yüzde 8’ini etkiledi. İngiltere-AB Brexit müzakereleriyle ilgili belirsizlik, son 4 yılda %30’dan fazla bir oran ile önemli küresel yayılımlara sahipti. Ayrıca, bu durum dönemde küresel belirsizliği yaklaşık %11 artırdı.
Son olarak, diğer sistemik ülkelerle ilgili belirsizliğin genel belirsizliğe oranı, Kanada, Çin, Fransa, Almanya, İtalya ve Japonya’nın dünyanın geri kalanı üzerinde belirsizliğin yayılmasının çok az etkisi olduğunu göstermektedir. Son yıllarda Çin bir istisnadır, ancak Çin ile ilgili belirsizliklerin çoğu ABD ile olan ticaret gerilimlerinden kaynaklanmaktadır. Bununla birlikte, diğer sistematik güçlü ekonomiler sınırlı küresel belirsizlik yayılımlarına sahipken, örneğin diğer Avrupa ekonomileri için Almanya ve bazı Asya ekonomileri için Çin ve Japonya gibi önemli bölgesel belirsizlik etkileri vardır.
Kaynak: https://blogs.imf.org/