Anasayfa KitapKitap-Öneri Yaşayan ve Gelişen Katılım Bankacılığı

Yaşayan ve Gelişen Katılım Bankacılığı

by

Katılım bankacılığı, son otuzbeş yıldır Türkiye’de finans sektörünün içinde yer almakta ve kamuoyu tarafından da ilgiyle takip edilmektedir. Bu süre zarfında Türkiye’nin ve dünya- nın geçirdiği bütün ekonomik krizlere maruz kalmış ve fakat hayatiyetini devam ettirmeyi

başarmıştır. Katılım bankacılığı kavramsal olarak ilhamını İslam’ın iktisadi ve ticari hükümlerin- den aldığı için, toplumumuz bu yeni alternatif bankacılık türüne ciddi destek vermiş, hayatında önemli bir yer açmıştır. Katılım bankacılığının toplumdaki bilinirliliği, sektörün toplam bankacılık içerisindeki payından çok daha yüksek görünmektedir. Kamuoyunda bu potansiyelden yeterin- ce yararlanılmadığına yönelik tartışma ve eleştiriler vardır. Bununla beraber katılım bankacılığı ekosistemindeki bütün paydaşlar, gün geçtikçe etkilerini arttırmakta ve büyümüyor gözüken sektörün içinde ciddi bir potansiyel enerji birikmektedir. Bu kitabı, ekosistemin kalbinde yer alan Türkiye Katılım Bankaları Birliği’nin büyük katkı ve himayeleriyle sektördeki son gelişmeleri de kapsayacak şekilde kaleme aldık. Amacımız; üst yöneticileri, çalışanları, danışma kurulları, sermayedarları, kamu yönetimi ve akademisiyle Katılım Bankacılığı Ekosisteminin yaşadığını ve geliştiğini ortaya koymaktır. Bahsedilen bütün paydaşların, bu kitapta emeği bulunmaktadır.

Editörler olarak bir kısmımız, 2012 yılında Katılım Bankacılığına Giriş adlı kitabın yazılmasına ciddi katkı sunmuştuk. O tarihten bu yana sektörde önemli gelişmeler oldu. Katılım bankalarının sayısında değişiklik olurken, Kamu Katılım Bankaları sektöre girdi. Hatta bu yeni katılım bankala- rı hem teknolojik altyapılarını ve hem de yetişmiş insan kıymetlerini katılım bankacılığının içinde hazır buldular. 30 sene önceye kıyasla çok hızla kuruldular, büyüdüler ve dahi kâra geçtiler. Katılım bankalarının desteklediği ve sektörün içinde geliştirdiği katılım esaslı sigortacılık görünür hâle geldi. Devletin ciddi teşvikiyle katılım esaslı bireysel emeklilik şirketleri kuruldu, operasyona başlandı. Özellikle kira sertifikaları (sukuk) mevzuatının gelişmesiyle; Türk Hazinesi, katılım banka- ları ve şirketlerimiz yurt içinde ve yurt dışında sukuk ihraç etmeye başladı. T.C. Merkez Bankası, Türk Hazinesi’nin ihraç ettiği kira sertifikalarını vadeli alıp geri satarak katılım bankalarını kısa vadede finanse etmeye başladı. Katılım esaslı portföy yönetim şirketleri kurulmaya başlandı. Bu şirketler, hem bireysel emeklilik şirketlerinin topladığı faizsiz esaslı fonları yönetmeye başlarken hem de sektörde eksikliği duyulan kâr/zarar ortaklığı projelerinin altyapısını oluşturacak Girişim Sermayesi Yatırım Fonlarını kurdu. Katılım bankaları teknoloji girişim projelerini desteklemek ve finanse etmek için kuluçka merkezleri kurdu. Devletin ekonomiden sorumlu bütün birimleri eko- sistemin gelişimi için çaba gösterdi. Kendi içlerinde katılım bankacılığı ile ilgili birimler kurdular. Özellikle Bankacılık Denetleme ve Düzenleme Kurumu’nun katkılarıyla Türkiye Katılım Bankaları Birliği bünyesinde Merkezi Danışma Kurulu oluşturuldu. Kurul; toplumun ihtiyaçları doğrultusun- da sayıları artan ve çeşitlenen katılım esaslı ürünlerin standardize edilmesinde rol almaktadır. Devlet ve vakıf üniversitelerimiz, İslam Ekonomisi ve Finansı Lisans ve Yüksek Lisans Programları açtı. Yurt içinde veya yurt dışına gönderilerek konunun uzmanı akademisyenler yetiştirilmesi için doktora öğrencilerine destek verdiler. Bu çabalar, aynı zamanda Katılım Bankacılığı Ekosistemi’nin ihtiyacı olan insan kıymetlerinin ortaya çıkması ve eğitilmesi için de önem arz etmektedir. Konu ile ilgili yapılan akademik yayınlar ve düzenlenen bilimsel toplantı sayısında gözle görülür bir artış oldu. Katılım bankalarımız, sosyal sorumlulukları kapsamında daha önce olduğu gibi bu dönemde de toplum yararına iyilik kurumlarımız ile beraber çalışarak sanatı ve kültürel çalış- maları desteklemeye devam etti.

Kitabın neredeyse her bölümünde, akademisyenlerimiz ve sektör çalışanlarımız küçük takımlar hâlinde beraber çalıştı. Akademi ve uygulamayı, teori ve pratiği yan yana getirmeye çalıştık. Bunu yaparken ki hedefimiz, üniversitelerimizin uygulamayı çok iyi bilmesini sağlayarak, önü- müzdeki dönemde toplumun ihtiyaçları doğrultusunda sektöre yol gösterici bir rol oynamalarıdır.

Yaşayan ve Gelişen Katılım Bankacılığı; ondört bölümden oluşmaktadır:

Birinci bölümde; katılım felsefesi ve insani bankacılık kavramları üzerinden katılım bankacılığına ismini veren temel yaklaşımı sektörün gelişimi perspektifinden ele alınmaktadır.

İkinci bölümde, İslam iktisat düşüncesinin temel ilkeleri ve bu ilkeler ışığında para, banka ve finans kavramları incelenmektedir.

Üçüncübölümde, paydaşların ekosistemde oynadığı roller, sektörün içinde bulunduğu durumu anlamlandır- mak adına paydaşlık yönetişim modeli kullanılarak anlatılmaktadır.

Dördüncü bölümde, yurt dışında İslami Bankacılık yurt içinde Katılım Bankacılığı olarak bilinen iş modelinin mevcut durumu ve gelişimi değerlendirmektedir.

Beşinci bölüm bir katılım bankasının uçtan uça nasıl organize olduğunu, modern organizasyon teorisi ve katılım bankacılığı iş modeli bazında her birimin görevlerini ele almaktadır.

Altıncı bölümde, katılım bankacılığı modeli, fon toplama, fon kullandırma ve sunulan bankacılık hizmetleri açısından değerlendirilmektedir.

Yedinci bölüm, katılım bankacılığının mevzuat, denetim ve hukuki altyapısını anlatmaktadır.

Sekizinci bölümde, katılım bankacılığında kullanılan bütün ürünlerin dayandığı akitler, İslam Hukuku bağlamında açıklanmaktadır.

Dokuzuncu bölümde,  para piyasası ürün ve uygulamalarını incelemektedir.

Onuncu bölümde, sermaye piyasası ürün ve uygulamaları anlatılmaktadır.

On birinci bölüm, katılım sigortacılığı (tekafül) kavramı ile Dünya ve Türkiye’deki uygulamalarından bahsetmektedir.

On ikinci bölüm, muhasebe organizasyonu ve uygulamalarını ele almaktadır.

On üçüncü bölüm, risk kavramına İslami perspektiften bakarak, katılım bankacılığı risk yönetimini ortaya koymaktadır.

On dördüncü ve son bölüm, İslami bankacılığın kalkınmadaki rolü ve krizlerdeki performansını, dünya ve Türkiye örnekliğinde değerlendirilmektedir.

Elinizdeki kitap, İslami bankacılığın Türkiye tecrübesini ayrıntılı bir şekilde ele almaktadır. Katılım bankacılığı ile ilgili ders açmak isteyen bütün üniversitelerimiz hem teori ve hem de güncel uygulamaları içerdiği için rahatlıkla kitaptan istifade edebilir. Bu hâliyle, üniversitelerimizin İslam Ekonomisi ve Finansı lisans ve yüksek lisans bölümlerinde de temel kaynak kitap olarak kullanılabilir. Kitabın bu kapsamda kullanılmasını kolaylaş- tırmak adına, her bölümün sonuna konuyla ilgili örnek vakalar ve konu tekrarı için testler ilave edilmiştir. Ayrıca kitabın her bölümünü özetleyen bir sunum hazırlanmış olup TKBB web sitesinde (tkbb.org.tr) güncel olarak bulundurulmaktadır. Kitabın, ekosistemde yer alan müşteriler, iş insanları, kamu ve özel sektör yönetici ve çalışanları ile İslam Ekonomisi ve Finansı alanındaki akademisyenler, öğrenciler, katılım bankacılığını bir meslek olarak seçecekler için faydalı olmasını dileriz. Kitabın yazar ve editörleri olarak; sektördeki binlerce değerli insanı temsilen bizi seçtiği ve onların emeklerinin önünde söz söyleme ayrıcalığını bahşettiği için Rabbimize hamd ederiz. “Yaşayan ve Gelişen Katılım Bankacılığı”nı, şu anda aramızda olsun olmasın, sisteme inanıp onu yaşatmak ve geliştirmek için gayret eden bütün paydaşlarımıza ithaf ediyoruz.

TKBB Yayınları

Kitabın Pdf formatına ulaşmak için tıklayınız.

Benzer Yazılar

Görüşlerinizi Paylaşabilirsiniz

    Mail Bültenimize Abone Olun