Yunus Özdemir islamiktisadi.net okurları için “Global İş Dünyasında Sıradışı Bir Lider Süreyya Ciliv” kitabını değerlendirdi.
Fırat Demirel, Süreyya Ciliv – Global İş Dünyasında Sıradışı Bir Lider, Kronik Yayınları, İş Dünyası-23, 1. Baskı Kasım 2023, 344 sayfa.
Şirketleri Yönetmek Bir Mücadele
Teknolojik gelişmelerin insan hayatındaki pratiklik ve kolaylık sağlaması onun kullanımını yaygın ve hızlı yapmaktadır. Gündelik hayattaki aktiviteleri kolaylaştıran teknolojik gelişmeler toplumun ilgisini çektiği kadar ekonomik gelişmeleri de etkilemekte. Bu olgusal süreçlerin dönüm ve kilit noktalarını görebilmek ve kavraya bilmek sürecin ve geleceğin gidişatı için önemlidir. İnsan kavrayışı ve azmi ekonomik dünyada teknolojiyi doğru kullanabilme ve geliştirebilme fayda eksenli olması için elzemdir. Mobil servis tasarımı ve sosyal ağ yönetimiyle ilgilenen Fırat Demirel; Cilivaki ailesinin iş insanı Mehmet Süreyya Ciliv’in girişimci hayat hikayesinin birçok yönden iki bölümle “Global İş Dünyasında Sıradışı Bir Lider: Süreyya Ciliv” kitabını hazırlamıştır. Ekonomi dünyası içinde teknolojiyi geliştirmek ve kullanmak bir dünya iken bu dünyada bir hayat süren insanlardan biride Mehmet Süreyya Ciliv’dir. 1913’de Girit’ten göç eden birçok Müslüman Türk ailelerinden biri olan Cilivaki ailesi, İzmir’e yerleşir. Bu dönemde aynı şekilde Bulgaristan’dan Anadolu’ya göç edenlerden Mehmet adlı Türk, Müjgan kızı ile Civil ailesinin Ethem oğluyla hayatlarını birleştirir. Fırat Demirel, 1958’de Müjgan ve Etem ailenin dünyaya gelen Mehmet Süreyya Ciliv’in soy ailesinin geçmişini anlatarak kitaba başlamakta. Kitabın bu ilk bölümleri Mehmet Süreyya Ciliv’in aile büyükleri, eğitim hayatı ve çocukluk, gençlik dönemleri üzerinde uzunca anlatmaktadır. 1976 senesi Ankara Fen Lisesi okuyan Mehmet Süreyya, arkadaşlarıyla bir ekip kurarak kaldığı yurttaki öğrencilere dondurma satarak hem kendisi para kazanmış hem de ekip arkadaşlarına kazandırarak o genç yaşlarda ticari bir zekâya sahip olduğu kitabın bu başlığında o deneyim aktarılmakta. Lise sonlarda kişiliği ve hedefi netleşen Mehmet Süreyya; yeni icatlar yapmak, bu icatlarla fabrika kurmak ve işçilere güzel iş sağlayıp herkesin kazanacağı ve ortak olduğu işyerleri açmaktı. Bunun için uğraşan Ciliv, ODTU Elektrik-Elektronik Mühendisliğini kazanmıştı. İş dünyasına atılıp bir şeyler icat etme, üretme ve bunu ölçekleyerek büyütme planları olan Ciliv; OTDÜ’yu kazandığı yıl öğrenci olaylarından dolayı eğitimi başlamadan ABD’ye burs kazanarak eğitim için gitti. Harvard Üniversitesi kazanıp başlayan Ciliv, Amerika’da eğitim hayatı, bir işe girip çalışması, Türkiye’ye gelip gitmesi ve sonunda Harvard Üniversitesinden mezun olarak Türkiye’ye gelip askerlik görevini yapması süreci kitabın birinci kısmını tamamlamaktadır.
Çağın imkânları her zaman geleceği inşa eder ve bunun için hep çalışır. Geleceğin ihtiyaç ve öngörüsü şuanın çalışma hızı ve azmini besler. Teknolojiyi geliştiren bir şirkette çalışmaya başlayarak iş dünyasına adımını atan Süreyya, görevi yanında farklı bir bakış açısı geliştirerek mühendislerin hiç düşünmediği ve satışları artıran, böylece şirketin geleceğini etkileyen detayları görebilmişti. 1983’te başlayıp dört yıldan fazla çalıştığı Metagraphics şirketinden ayrılan Süreyya; 1987’de tekrar aynı şirkete gelerek elindeki parayla satın alarak yeni bir şirkete dönüştürdü. 30 bin dolarla hissesine girdiği şirkete 6 ayda kasasına 1 milyon dolar kazandıran Süreyya, şirketin %50 ortağı olmayı başarmış ve paraya değil insanlara/topluma faydalı işler yapmanın peşindeydi. Buna bir dayanak olarak Süreyya kurduğu NovaSoft yazılım ekibini genişletmeye ve yeni müşterilere ulaşmayı hedeflemişti. Bu hedefiyle ortaklık anlaşmaları ve çalışanlarını iki yüze çıkartmıştı. 1997’ye gelindiğinde Süreyya evlenip iki çocuk sahibi olup bu yılda ise annesini kaybetmişti. Uzun yıllar Amerika’da iş deneyimi, birikim ve çevre kazanan Süreyya, kurduğu şirketi devrederek Türkiye’ye dönmüştü.
Teknoloji dünyasına Amerika’da kurduğu NovaSoft ile adım atan Süreyya, Türkiye’ye geldiğinde Microsoft Türkiye ile devam etti. Eylül 1997’de Emre Berkin yerini henüz otuz dokuza gelen ancak gençlik enerjisinden hiçbir şey eksilmeyip aksine tecrübelerle donanmış Mehmet Süreyya Ciliv’e bıraktı. Microsoft’un Türkiye’deki satış, destek, eğitim, yazılım geliştirme ve pazarlama faaliyetlerinin tamamının sorumluluğunu alan Süreyya, bir örgütün suikast planı hedefinde olmasıyla bu görevini 3 yıl sürdürüp tamamlamasıyla tekrar Amerika’ya dönmek zorunda kaldı. Burada Microsoft genel merkezinde çalışmaya başlayan Süreyya, uluslararası tanıtım ve pazarlama yaparken medyada ismi daha fazla duyulmaya başlanmıştı. Tamda bu süreçte Turkcell genel müdür arayışına girip bu iş için Mehmet Süreyya Ciliv’i aradılar. Türkiye’ye yolu düşen Süreyya, bir dizi görüşmeler yaptı. Demirel, kitabın bu kısmında Turkcell’in hisse senetlerin kimlere gittiği, acılan davalara sürecin ayrıntılı izahını yapmakta. Tüm bu zorlu uğraş ve görüşmeler sonunda Mehmet Süreyya Ciliv, Turkcell Yeni Genel Müdürü oldu. Kitabın bu kısmı Turkcell’in kurulma aşaması ve sonraki süreçlerde yönetim evreleri detaylı bilgiler verilmekte. Süreyya girdiği yeni ortamında iyi bir gözlemci olarak toplantılarda sorunları dinleyerek çözüm üretmeye başlamak için var gücüyle çalışmaya başlayacaktı. Yılların deneyimiyle hızlı inovasyon, eşsiz müşteri deneyimi ve sürdürebilir kârlı büyüme hedefleriyle Demirel kitabın birçok başlığında Süreyya’nın geliştirdiği çalışmalardan ayrıntıyla anlatmaktadır. Süreyya’nın Türkcell de 8 yıl boyunca çalışmasını, ailesinin Amerika’da hasret kalması ve kendi işini kurmak istemesi gibi sebeplerde bu görevini bitirmişti. 2010’da Turkcell’den ayrılan Süreyya; 3G, fiber internet kalkınma hamleleri ve etkisi yüksek sosyal sorumluluk projeleriyle en çok ilham veren bir yönetici olarak çalışmalarına ve vizyonlarına muazzam bir başarı hikayesi bırakarak bitirecekti.
Amerika’da girişimcilik liderliğine ilk adım attığı NovaSoft yazılım şirketiyle Mehmet Süreyya Ciliv; Microsoft ile Turkcell şirketlerinde liderlik deneyimlerini taçlandırarak insan ve topluma yararlı ve kazanma azminde örnek başarılar gösterdi. Mehmet Süreyya Ciliv’in lider karakter özeti bu şekildedir: hedefine odaklanıp sıkı çalışıyor, takım kurup yönetiyor, ödüllendiriyor, elindekini paylaşıyor, gerektiğinde arkadaşlarını kırmadan mantıklı gerekçelerle ikna ediyor ve düştüğünde cesaretle ayağa kalkıp yola devam ediyor. Dahası daima umutlu olan, mütevazı ve içten davranan Mehmet Süreyya Ciliv; öğrendiklerini hem anlamak hem de anlatmak için sadeleştirip sürekli tekrarlıyordu. Tüm bu deneyimsel hayat tecrübesi Fırat Demirel’in kaleminden ekonomi sahasını anlamada biyografik tarzda ki eseri farklı bir alternatif sunmaktadır.