Tarfin’in çiftçilere doğrudan nakit finansman sağlamak yerine gübre, tohum, ilaç gibi tarımsal ürün alımlarını finanse etmesi, bu şirketi İslami finansal sisteme oldukça uygun hale getirmektedir. Özellikle katılım bankalarının sıklıkla tercih ettiği finansman ürünü olan murabaha, Tarfin için de uygulanması kolay bir finansal ürün haline gelmektedir. Nitekim, Tarfin de 09.02.2022 tarihinde murabaha finansmanı icazet belgesini İslami Finans Danışmanlık Merkezi’nden alarak Türkiye’deki İslami finans ekosistemine dâhil olmuştur. Tarım ekosistemini finansal teknolojiyle buluşturmaya çalışan Tarfin, İslami finans ilke ve esaslarına uygunluğunu ifade eden icazet belgesini alarak dini hassasiyete sahip çiftçiler için de ihtiyaç duydukları tarım ürünlerini satın alma imkânı sunmaktadır. Tarfin bu modeliyle birlikte İslami finansın gelişimine ve büyümesine katkı sunmayı amaçlamaktadır. Tarfin’in attığı bu adımın, küresel İslami Fintek yatırımcılarının ilgisini çekme noktasında Türkiye’ye faydalı olabileceği söylenebilir. Özellikle Orta Doğu, Türk Cumhuriyetleri ve Körfez bölgesine finansal teknoloji ihracatı artabilir.

Murabaha Finansman modeline yönelik alınan icazet belgesi Tarfin Tarım A.Ş’nin (Tarfin) kurduğu tarım bayileri ağı üzerinden, çiftçilerin ihtiyaç duydukları tarım ekipmanları, tohum, gübre, yem ve tarımsal ilaç gibi maddelerin daha uygun şartlarda ve vadeli olarak teminine yönelik geliştirip uygulamakta olduğu iş modelinin İslami Finans ilke ve esaslarına uygunluğunun tespitini ifade etmektedir. Tarfin sahip olduğu veya dışarıdan temin ettiği finansal kaynağı bazı kurallar ve iş akışı çerçevesinde ve tarımsal üreticilerin fonlanması amacıyla kullanmaktadır. İcazet belgesinde ifade edilen bu kurallar ve ifadeler aşağıdaki şekildedir;

1. Tarfin ile bayi arasındaki iş birliği sözleşmesi çerçevesinde bayi, çiftçinin talep ettiği malların listesini nitelik, satış bedeli ve talep edilen vade ile birlikte Tarfin’in dijital sistemine (Platforma) girer. Bu işlem bir satış teklifi olup fıkhen icap şartını oluşturur.
2. Tarfin söz konusu satın alma ve satış işlemlerini yapmak konusunda tamamen serbesttir. Bayinin satış teklifini uygun bulması halinde platform üzerinden işlemi onaylar, bu durumda işlemin kabul şartı gerçekleşmiş olur ve malın mülkiyeti Tarfine geçer.
3. Tarfin söz konusu malı satış fiyatı ve ödeme vadesi ile birlikte platform üzerinden bayinin huzurunda bulunan çiftçiye iletir. Bu işlem Tarfin’in çiftçiye yapacağı satışın icap şartını, çiftçinin de bu teklifi onaylaması kabul şartlarını tamamlar. Bu işlemde bayi; gerekli bilgilerin, evrakın, senetlerin ve imzaların çiftçiden temini ve malın çiftçiye teslim hususunda Tarfin’in vekili sıfatıyla hareket eder.
4. Bayi ile Tarfin arasında gerçekleşen işlemde bayi satış faturasını Tarfin adına düzenler. Tarfin ile müşteri arasında gerçekleşen işlemde ise Tarfin yeni fiyat ve vade ile malı çiftçiye fatura eder. İşlemlerin Tarfin tarafından onaylanması ve tamamlanmasının ardından mal, bayi tarafından Tarfin’in vekili olarak çiftçiye teslim edilir.
5. Bayinin ihmal ve kusurundan kaynaklanan çiftçiden eksik, hatalı, imzasız evrak alması, sahte işlem yapılması, ayıplı mal teslimi gibi durumlardan kaynaklanan kayıp ve zararlar bayi tarafından tazmin edilmektedir. Tarfin, bayinin ihmal ve kusurları için aralarında akdedilen iş birliği sözleşmesi gereğince maktu bir cezai şart koyabilir.
6. Tarfin’in çiftçilerden senet karşılığı alacaklarını vadesinde tahsil edememesi durumunda muhtemel suiistimalleri önlemeye veya caydırmaya yönelik olarak gecikme cezası tahsil edebilir. Böyle bir durumda Tarfin, ilgili senedin tahsili için sarf ettiği gerçek operasyonel harcamalar ile gecikme süresine tekabül eden resmi enflasyon farkını tahsil ettikten sonra kalan tutarın hayır işlerinde harcamak üzere elinden çıkaracağını taahhüt eder.

Fintek şirketleri, bünyelerinde yer alan İslami finansman modelleri için bağımsız uzmanlardan oluşan danışma komitelerinden icazet belgesi almaktadırlar. Tarfin de ISFA İslami finans danışmanlık kuruluşu tarafından murabaha finansman modeline yönelik almış olduğu belge ile Tarfin-Satış Noktası ve Çiftçi arasında bir yapı oluşturmuş olup çiftçilere İslami finans kurallarına uygun bir şekilde ürünleri temin etmelerini sağlamaktadır (Tarfin, 2022a).

Lebibe Nur KÜÇÜKARPACI & Salih ÜLEV

***

Kaynak: IJISEF