COVİD-19 salgınının ortasında, Çin’in Wuhan kentinde, salgından önceki atık miktarının altı katına karşılık gelen günlük 240 tondan fazla tıbbi atık oluştu. Zaten kronik olarak denizlerimizde var olan plastik çöp sorunumuz, tek kullanımlık maske eldiven vs. ile korkunç düzeyde artmış oldu. Yaşanan sağlık krizi, plastik tüketiminde ve atık üretiminde artışa neden oldu ve bu atıkların çevreye duyarlı kullanımı ve dönüştürülmesi üzerinde baskı yarattı. Geri dönüşüm işçilerinin virüsle enfekte olma riski, birkaç belediyenin ayrı toplama ve sıralama işlemlerini geçici olarak durdurmasına ve daha fazla atığın yakma veya depolama alanlarına yönlendirilmesine neden oldu.
COVİD-19 salgını dünya çapında farklı oranlarda yayılmaya devam ederken, kriz atık yönetimi, geri dönüşüm ve döngüsel ekonomi geçişi için kendi kısa ve uzun vadeli zorluklar ortaya çıkardı. İlgili davranışsal veya politik tepkilerin çoğunun geçici olması beklense de plastikleri azaltmaya yönelik birçok girişimin sağlık krizine yanıt olarak tersine çevrilmesi veya durdurulmasının kalıcı hale gelme riski bulunmakta.
COVİD-19’un yayılmasını azaltmak için bir önlem olarak tek kullanımlık plastiklere geçmenin arkasındaki bilimsel araştırmalar şu anda çok zayıf kalıyor. İlk araştırmalardaki çalışmalar, yeniden kullanılabilir alışveriş torbaları yoluyla mikropların ve mikroorganizmaların potansiyel olarak bulaşıcılığına karşı uyarırken, COVİD-19’un plastik yüzeylerde 3 güne kadar aktif kaldığını ve kartonda daha uzun süre kaldığını göstermektedir. Bu nedenle düzenli olarak yıkanan yeniden kullanılabilir seçenekler, virüse maruz kalma riskine karşı koruyabilir. Aslında, virüsün kâğıt gibi alternatif malzemelerde daha az zaman hayatta kaldığı son araştırmalarla gösterilmiştir, bu da plastik ikamelerin yanında bazı durumlarda daha güvenli olabileceğini düşündürmektedir. Bu büyük belirsizlik bağlamında, bilimsel kanıtlar zayıfken, özellikle kısa vadede, ihtiyati ilkeye dayanan bu tür önlemleri uygulamak için elbette bir iddia ortaya konabilir. Bununla birlikte, covid-19’un yayılmasını azaltmak için alınan herhangi bir ihtiyati tedbirin, bilimsel kanıtlar aksini göstermedikçe veya gösterene kadar sadece geçici olması gerekmektedir.
Son önlemlerin çoğu geçici olarak tasarlanmış gibi görünse de kalıcı olma riski vardır. Bu, halk sağlığı veya ekonomi için tartışmasız ilgili ve çevre üzerinde önemli etkilere yol açabilir. Daha genel olarak, covid-19, hükümetlerin ve endüstrinin plastik kirliliğiyle mücadele etme onları ve geri dönüştürme çabalarını durdurabilir, bu da sürdürülebilir yaşam tarzlarına ve döngüsel bir ekonomiye doğru gecikmiş veya yavaş bir geçişe neden olabilir.
Ayrıca, kriz çok geride kaldığında tek kullanımlık plastikleri teşvik eden önlemler hızla kaldırılsa bile, tüketici davranışlarında kalıcı değişikliklere neden olabilirler. Bu nedenle, plastik üretimini, tüketimini ve atığı azaltmanın önemi konusunda tüketici bilincini artırmak önemli olacaktır. Mevcut krizde insan sağlığının korunması en önemli öncelik olsa da çevre üzerindeki etkiler gibi daha geniş etkiler de karar verme sürecine dahil edilmelidir.
Kaynak: OECD