Dünyadaki en zengin 1000 insan, COVİD-19 krizininin etkisini sadece dokuz ay içinde telafi etti, ancak diğerleri kadar şanslı olmayan fakir insanlar için pandeminin ekonomik etkilerinden kurtulması on yıldan fazla sürebileceğini Oxfam’ın yayınlamış olduğu rapor ortaya koymaktadır. COVİD-19 Dünya Ekonomik Forumu’nun Davos Gündemi açılış gününde ‘eşitsizlik virüsü’ olarak yayınlandı.
Oxfam tarafından yaptırılan 79 ülkeden 295 ekonomistin katıldığı bir küresel anket sonucunda, ankete katılanların yüzde 87’sinin, ülkelerindeki gelir eşitsizliğinde bir ‘artış’ veya ‘büyük bir artış’ beklediğini gösteriyor. Artan eşitsizlik, yoksulluk içinde yaşayan insanların sayısının pandemi öncesi seviyelere geri dönmesinin en az 14 kat daha uzun sürebileceğini belirtiyor. Rapor, hileli ekonomik sistemin, milyarlarca insanın iki yakasını bir araya getirmek için mücadele ederken, Büyük Buhran’dan bu yana durgunluğun ortasında, süper zengin elit bir kesimin servet biriktirmesini sağladığını gösteriyor. Bu, salgının uzun zamandır devam eden ekonomik, ırksal ve cinsiyet ayrımlarını nasıl derinleştirdiğini de ortaya koyuyor.
Süper zenginler için pandeminin başında başlayan durgunluk sona erdi. Dünyanın en zengin on adamın pandeminin başlamasından bu yana toplam servetlerinin yarım trilyon dolar arttığı görüldü. Aynı zamanda, pandemi 90 yılı aşkın bir süredir en kötü iş krizine yol açtı ve yüz milyonlarca insan şu anda yarı zamanlı çalışıyor veyahutta işsiz olarak yaşamak durumunda kalıyor. Bu durumdan en çok etkilenen yine kadınlar oldu. Kadınlar düşük ücretli güvencesiz sektörlerde erkeklerle aynı oranda olduğu düşünülse de, 112 milyon kadın artık gelirlerini veya işlerini kaybetme riski altında.
Eşitsizlik hayatlara mâl oluyor. Brezilya’daki Afro soyundan gelenler, beyaz insanlara göre yüzde 40 daha fazla COVİD-19 sebebiyle öldü. Fransa, Hindistan ve İspanya gibi ülkelerin yoksul bölgelerinde enfeksiyon ve ölüm oranları daha yüksek, İngiltere’nin en fakir bölgelerinde ölüm oranları en zengin bölgelerinkinin iki katıdır.
Daha adil ekonomiler, COVİD-19 ekonomik krizinden hızlı toparlanmanın anahtarıdır. Pandemi sırasında en çok kazanan 32 küresel şirket tarafından yapılan aşırı kârlar üzerindeki geçici bir vergi için 2020’de 104 milyar dolar toplanabilirdi. Bu, tüm işçilere işsizlik ödeneği sağlamak, düşük ve orta gelirli ülkelerdeki tüm çocuklara ve yaşlılara mâli destek sağlamak için yeterli gelirdi.
Eşitsizlik kaçınılmaz değil, bir politika seçimidir. Dünya’nın dört bir yanındaki hükümetler, yoksulluğu sona erdiren ve Dünya’yı koruyan daha eşit, daha kapsayıcı ekonomiler inşa etmek için COVİD-19 krizini değerlendirmelidir. COVİD-19 kriziyle beraber yaraları sarmak için yapılan yardımlar sadece zor zamanlar için yara bandı çözümleri değil, tüm insanların yararına çalışan ekonomilerde ‘yeni bir normal’ olmalıdır.
Eşitsizlikle mücadele, ekonomik kurtarma çabalarının merkezinde olmalıdır. Milyonlarca yeni iş olanağı ve herkesin iyi bir eğitim, sağlık ve sosyal ihtiyaçlara erişmesini sağlamak için kamu hizmetlerine, düşük karbonlu sektörlere yatırım yapmalı ve zengin bireylerin, şirketlerin adil vergi düzeni için üzerlerine düşen sorumluluğu yerine getirmeleri gerekmektedir.
Kaynak: https://www.oxfam.org/