Geçtiğimiz günlerde Dr. Ayhan Yatbaz‘ın “Faizsiz Finansal Kuruluşlarda Muhasebe ve Finansal Raporlama İlkeleri” isimli bir kitabı TKBB Yayınlarından çıktı. Kendisiyle kitabı üzerine bir söyleşi gerçekleştirdik, keyifli okumalar…
Hocam öncelikle hoş geldiniz, bu kitabı yazmada motivasyonunuz ne oldu? Bize kitabın hikâyesini anlatır mısınız?
Hoş buldum, takibi. Hayatımın belli bir döneminden sonra önceliğim yaşantımın dine uygun olmasını sağlamak olmuştur. Sadece sosyal yaşantımın değil aynı zamanda yaptığım işin de buna uygun olmasını sağlamaya çalıştım. Buradan yola çıkarak muhasebe alanındaki çalışmalarımı dünyada bilinen adıyla İslami finansal kuruluşlara ve bu kuruluşlara yönelik muhasebeye doğru kaydırdım. Yani bu alana ilgi duymam tamamen kişisel. Bununla birlikte Türkiye’de bu alanda yetişecek akademisyenlere ihtiyaç var. Bu noktada henüz yolun başında sayılırız. Dolayısıyla bu durum beni daha da motive etti. İlk olarak zekât muhasebesiyle ilgili bir makale çalışması yaptım. Ardından doktora tezimi de İslami finansal kuruluşlara yönelik muhasebe ve finansal raporlama alanında yazmaya karar verdim. Türkiye’de İslami finansal kuruluşlara yönelik muhasebe ve finansal raporlama alanında bir girizgâh kabul edilebilecek bu kitabın ortaya çıkışı da bunun devamıdır.
Kitap bize ne anlatıyor dediğimizde kısaca bunu nasıl cevaplarsınız?
Dünyadaki farklı uygulamaları dikkate alarak Türkiye’deki adıyla faizsiz finansal kuruluşlara yönelik muhasebe ve finansal raporlama ilkelerini karşılaştırmalı olarak anlatıyor diyebiliriz.
Kitabınız nasıl bir ihtiyaca cevap sunuyor?
Çoğunlukla teori uygulamadan sonra geliyor diyebiliriz. Bugün dünyada İslami muhasebe olarak da bilinen İslami (faizsiz) finansal kuruluşların muhasebesi dünyada bu tür kuruluşların ortaya çıkıp gelişmesiyle birlikte doğmuştur. Dolayısıyla bu kitap da bu tür kuruluşların Türkiye’de önemli bir yere gelmesiyle birlikte bu alana yönelik bir ihtiyaç haline gelen muhasebe ve finansal raporlamaya katkıda bulunacaktır.
Kitabınızın en güçlü olarak gördüğünüz yanı nedir?
Bugün dünyada İslami finansal kuruluşlara yönelik uluslararası düzeyde finansal muhasebe standartları yayınlayan tek kuruluş AAOIFI’dir. Ayrıca Malezya ve Pakistan da bu alana yönelik ülke çapında muhasebe düzenlemeleri yapan ülkelerdir. Bununla birlikte dünyada uluslararası düzeyde muhasebe standartları düzenleme konusunda hâkim bir konuma sahip olan IASB de mevcut standartlarını İslami finansal ürünlere yakınlaştırma çalışmaları yürütmektedir. Bu kitap muhasebe ve finansal raporlama konusunu sadece AAOIFI açısından değil aynı zamanda Malezya, Pakistan ve IASB düzenlemelerini de kapsayacak şekilde ele almıştır.
Kitabın eksik kaldığını düşündüğünüz veya geliştirilmesi gerekiyor dediğiniz noktaları var mı?
Kesinlikle var. En önemli eksiği uygulama kısmı. Bu kitapta sadece konuya teorik olarak değinmek istedim. Bu kitabın bu şekilde kalmasını istiyorum. Teori ve uygulamayı birlikte içerecek başka bir kitap çalışması olacak inşallah.
Bu alanın geleceğine yönelik kitabınız nasıl bir ışık tutacak?
Faizsiz finansal kuruluşlar gün geçtikçe gerek sayı olarak gerek çeşitlilik olarak ve gerekse de piyasa büyüklüğü olarak artıyor ve artmaya da devam edecek. Ancak bu gelişmenin sağlıklı bir şekilde devam etmesi için hem yasal hem de kurumsal düzenlemelerin çok iyi bir şekilde sürdürülmesi gerekiyor. Bu kitap bu tür düzenlemelerin yapılması ve uygulanması konusunda gerek akademisyen gerekse de sektördeki uygulayıcılar açısından inşallah bir rehber görevi görecektir.
Bu alanda çalışan veya çalışmayı düşünen genç araştırmacılara mesajınız nedir?
Muhasebe zor bir alan olarak görülür. Öyle değildir demeyeceğim. Bankacılık ve finans alanına yönelik muhasebe olunca iş daha da zorlaşıyor. Çünkü işlemler çeşitlendikçe işin muhasebe kısmı da karışıyor. Faizsiz finansal kuruluşlar geleneksel finansal kuruluşlardan çok farklı çalışma usulüne sahipler. Faizsiz finansal kuruluşlar İslam’ın ilke ve kurallarına uygun olarak faaliyet gösterirler. Bu bakımdan bu alanda başarılı olabilmek için finans bilgisinin yanı sıra İslam fıkhı bilgisine de temel düzeyde sahip olmak gerektiğini düşünüyorum. Faizsiz finansal kuruluşlara yönelik muhasebe ve finansal raporlama da aynı şekilde İslam fıkhına aşina olmayı iktiza ediyor. Dolayısıyla bu alana ilgi duyan genç arkadaşlara tavsiyem bu durumu göz önünde bulundurarak hem finans hem de İslam fıkhı bilgilerini birlikte geliştirmeleridir. Bunun için ikinci bir üniversite olarak İlahiyat alanında lisans okuyabilirler. Şuan için erken ama İslam ekonomisi ve finansı alanında lisans düzeyinde programlar açıldıkça iki farklı üniversite okumaya ihtiyaç kalmayacaktır. Şimdilik sadece yüksek lisans ve doktora düzeyinde İslam ekonomisi ve finansı alanında programlar bulunmaktadır. Benim tavsiyem özellikle bu aşamada olan arkadaşlarımadır.
Bize vakit ayırdığınız için çok teşekkür ederiz hocam, inşallah kitabınız meselenin hem teorik hem pratik yönünün inşası sürecinde istifade edilen bir eser olur.
İnşallah, ilginiz için ben teşekkür ederim.
*Kitabın PDF haline erişim için tıklayınız.