Türkiye’de katılım bankacılığı sektörünün gelişmesinde şubeleşme büyük önem taşımaktadır. Tasarrufların güvenli bir şekilde toplanması ve finansman ihtiyacı olanlarla buluşturulmasında fiziki şube bir platform oluşturmaktadır. Bankacılık işlemlerinin yapılmasında (havale, fatura ödemeleri vb.) da kullanılan şubeler, günümüzde alternatif dağıtım kanallarının ve internet bankacılığının yaygınlaşmasına rağmen hala önemini korumaktadır.
Şube sayısında mevduat bankalarının payı 2005 yılında %95,0 iken, bu durum son yıllarda katılım bankalarının şubeleşme konusundaki etkin politikaları ile %89,1’e gerilemiştir. Katılım bankalarının 2019 yıl sonunda şube sayısı 1.179’a (3 yurt dışı şube dahil) ulaşmıştır ve sektörden aldığı payı %10,4’e yükselmiştir. Şube artış hızlarına baktığımızda katılım bankalarının en yüksek büyüme gösteren grup olduğu net bir şekilde görülmektedir.
Katılım bankalarının şube sayıları 2005 yılından bu yana -2016 haricinde- hep artış göstermiştir. Bu yıldaki düşüşün sebebi, sektördeki bir katılım bankasının faaliyet izninin iptal edilmesidir. Mevduat bankalarında ise şube sayıları 2015 yılından bu yana azalma trendindedir. Bu durumda ekonomideki yavaşlama nedeniyle bazı bankaların şubelerini kapatmasının etkili olduğu söylenebilir.
Şehirlere göre şubeleşme verilerine baktığımızda, elde ettiğimiz dönemimize ilişkin en eski veri olan 2007 yılında, mevduat bankaları her ilde hizmet gösterirken katılım bankaları 27 ilde (Ağrı, Amasya, Ardahan, Artvin, Bartın, Bayburt, Bilecik, Bingöl, Bitlis, Burdur, Çanakkale, Çankırı, Giresun, Gümüşhane, Hakkari, Iğdır, Kars, Kırklareli, Kilis, Mardin, Muğla, Muş, Niğde, Sinop, Şırnak, Tunceli, Yozgat) bulunmamaktaydı. 2019 yıl sonunda ise mevduat bankalarının Türkiye’deki Bayburt hariç (9 şube) her ilde en az 10 şubesi bulunurken, katılım bankalarının 6 ilde (Ardahan, Artvin, Bayburt, Hakkari, Sinop, Tunceli) hala hiç şubesinin olmadığı görülmektedir. Her ne kadar 2007’den bugüne katılım bankalarının şube ağı genişlemiş olsa da hala en az bir şubenin bile bulunmadığı olan illerin mevcudiyeti sektör açısından önemli bir eksikliktir.
Bununla birlikte katılım bankalarının 8 ilde (Bartın, Bilecik, Bitlis, Gümüşhane, Iğdır, Kırklareli, Kilis, Şırnak) bir şubesi, 9 ilde (Ağrı, Bingöl, Burdur, Çankırı, Kars, Kırıkkale, Kırşehir, Muş, Niğde) 2 şubesi, 6 ilde (Amasya, Edirne, Giresun, Karabük, Tokat, Yozgat) 3 şubesi, 11 ilde (Bolu, Çanakkale, Kastamonu, Mardin, Muğla, Nevşehir, Osmaniye, Siirt, Uşak, Yalova, Zonguldak) 4 şubesi ve 8 ilde (Adıyaman, Aksaray, Çorum, Düzce, Erzincan, Isparta, Karaman, Rize) ise 5 şubesi bulunmaktadır.
Katılım bankalarının en yüksek şube sayısına sahip olduğu iller mevduat bankaları ile büyük oranda benzerlik göstermektedir. En fazla şube sayısına sahip il İstanbul olurken (464), bu ili Ankara (90), Bursa (54), İzmir (43) ve Konya (38) izlemektedir. İlk beş ilin şube sayısının payı toplam içerisinde %48,6’dır. Bu rakam 2019 yıl sonunda mevduat bankalarında %50,4 olarak gerçekleşmiştir.
Kaynak: İLKE Alan İzleme Raporları