Genel Görünüm ve Fırsatlar
Afrika kıtasının Nijerya’dan sonra en büyük ekonomisi, dünyanın ise en büyük 35. büyük ekonomisi olan Mısır’da son 20 yılda siyasi çalkantılardan dolayı zaman zaman yatırım ortamında aksaklıklar yaşandığı dönemler olmuştur. Buna rağmen salgının en yoğun şekilde hissedildiği 2020 yılı da dahil olmak üzere Mısır ekonomisi geçtiğimiz 5 yılda yüzde 4,5 oranında büyüme göstermiştir. 2020 yılında büyüme oranı yüzde 3,5’e gerilese de o dönemde büyüme gösteren ender ülkelerden birisi olmuştur. 2021 yılında büyümenin bir miktar daha gerileyerek yüzde 2,8’e gelmesi beklenirken 2022 ve 2023 yıllarında yüzde 5’in üzerinde büyüme göstermesi beklenmektedir.
Ekonomide tarım sektörü, hidrokarbonlar, imalat, turizm ve diğer hizmet sektörleri ana faaliyet kollarını oluşturmaktadır. Hizmetler sektörünün ekonomi içindeki payı yüzde 50’nin biraz üzerindeyken, sanayinin payı yüzde 35,6, tarımın payı yüzde 11 seviyesindedir.
400 milyar doların üzerindeki milli geliri, küresel düzeyde rakiplerine oranla düşük kalan ücretler ve 100 milyonu aşan nüfusu ile Mısır ekonomisi ihracata yönelik üretim üssü olarak kullanılabilecek bir potansiyele sahiptir. Üreticiler ağırlıklı olarak ithal malzemelere güveniyorlar ve genellikle düşük katma değerli mallar üretiyorlar, bu da hidrokarbon olmayan net ihracatın hala yükselme mücadelesi verdiği anlamına geliyor.
Ülke ekonomisi yapısal reformlar ile desteklendiğinde muazzam bir ekonomik potansiyeli açığa çıkarabilecektir. Özellikle hidrokarbon sektörü daha fazla gelişme için iyi bir potansiyel sergilemektedir. Makroekonomik koşulların dengelenmesi (örneğin yüksek bütçe açığı, dış ticaret açığı ve kamu borç stokunun azaltılması ve yatırım ortamının iyileştirilmesi gibi) hidrokarbon olmayan sektörlerine doğrudan yatırım çekmeye daha fazla yardımcı olacaktır.
Mısır’ın Dış Ticareti
Mısır’ın ihracatı 2015 yılındaki 22 milyar dolar seviyesinden yüzde 86 oranında artarak 2021 yılında 41 milyar dolara yükselirken aynı dönemde ithalatı fazla değişmeyerek 74-80 milyar dolar gibi dar bir bantta seyretmiştir. Bu dönemde ihracatın artışında işlenmiş petrol ürünleri, doğalgaz ve altın ihracatındaki artışlar büyük oranda belirleyici olmuştur.
Mısır ihracatında ilk 5 sırada yer alan ülkeler (BAE, Suudi Arabistan, Türkiye, ABD ve İtalya) ihracatın yaklaşık üçte birini oluşturmaktadır. İthalat tarafında ise Çin yüzde 15’lik payla ilk sırada yer alırken, ABD yüzde 6,7 ve Suudi Arabistan yüzde 6,3 payla Çin’i takip etmektedir. Türkiye, Mısır’ın en çok ihracat yaptığı üçüncü, en çok ithalat yaptığı beşinci ülkedir.
Mısır’ın ihracatında işlenmiş petrol ürünleri, doğalgaz, altın ve plastikler toplam ihracatın yüzde 40’ını oluştururken, bu ürünleri takiben elektrikli cihazlar, yaş meyve ve gübreler Mısır’ın en çok ihracat yaptığı sektörler olarak öne çıkmaktadır. İthalat tarafında ise ham petrol, elektrikli cihazlar ve makinalar toplam ithalatın üçte birini oluştururken, bu sektörleri hububat ve otomotiv ithalatı takip etmektedir.
Mısır’ın ticaret politikası hedefleri, “Mısır Vizyonu 2030″a uygun olarak belirlenmiştir. Buna göre hedef, Mısır’ın 2025 yılına kadar Orta Doğu ve Kuzey Afrika bölgesinde lider bir endüstriyel ekonomi ve orta teknolojili ürünler için ana ihracat merkezi hâline getirilmesidir. Bu hedefe yönelik olarak mikro, küçük ve orta ölçekli işletmeler geliştirmek, ihracatın teşviki ve ithalatın rasyonelleştirilmesi, yaratıcılık ve inovasyonu desteklemek, enerji tasarrufu, teknik ve mesleki eğitimin geliştirilmesi ve iş ortamının iyileştirilmesi gibi hususlar planlanmıştır.
Doğrudan Yabancı Yatırımların Görünümü
Mısır’a gelen (net) doğrudan yabancı yatırım tutarı 2007 yılındaki 11,5 milyar dolar seviyesindeyken, siyasi çalkantıların yatırımın ortamını bozması ve salgın sebebiyle 2020 yılında 5,8 milyar dolara gerilemiştir. Ancak son yıllarda ülke, yatırım için tekrar cazibesini artırmaya başlamıştır. 2018-2020 döneminde toplam doğrudan yabancı yatırım miktarı 38 milyar dolar olan Mısır, 2020 yılında 132 milyar dolarlık toplam yabancı sermaye stoğu ile dünyada 45. sıradadır.
2020 yılı itibarıyla; Türkiye’nin yurt dışına gerçekleştirdiği 44 milyar dolar değerindeki toplam doğrudan yatırım stokunda Mısır 244 milyon dolar ve yüzde 1 pay ile 20. sıradadır. Yurt dışından Türkiye’ye gelen 218 milyar dolar değerindeki toplam doğrudan yabancı yatırım stokunda ise Mısır 25 milyon dolar ile 44. sıradadır.
Türkiye ile Mısır Ticari İlişkileri
Türkiye, Mısır ile olan ticarette net ihracatçı konumundadır. Mısır’a olan ihracatımız 2015 yılında 3 milyar dolar iken 2021 yılında yüzde 66 oranında artarak 5 milyar dolara yükselmiş aynı dönemde ithalatımız 1 milyar dolardan 2 milyar dolara yükselmiştir.
2021 yılında Mısır’ın toplam ihracatımızdaki payı yüzde 2 olup Mısır en çok ihracat yaptığımız 15. ülke konumundadır. Ülkenin toplam ithalatımızdaki payı ise yüzde 0,81 olup en çok ithalat yaptığımız 26. ülke konumundadır.
Mısır’a ihracatımızda makineler, mekanik cihazlar ve aletler, motorlu kara taşıtları, demir ve çelik ve mineral yakıt ve yağlar ön planda olurken Mısır’dan ithalatımızda plastik ve mamulleri, gübreler, organik kimyasallar ve elektrikli makine ve cihazlar ön plana çıkmaktadır.
DEİK Baş Ekonomisti – Dr. Hakkı Karataş
Kaynak: Katılım Finans