Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi

Bahar-2015 Cilt:14 Sayı:53 (145-162)

HOMO ECONOMICUS’U DOYUMSUZLUK-“AÇGÖZLÜLÜK” AKSİYOMUNUN SEMAVİ DİNLER PERSPEKTİFİNDEN DEĞERLEDİRMESİ – Dr. İpek Madi

EVALUATION ON THE NONSATIATION-“COVETOUSESS” AXIOM OF HOMO ECONOMICUS ACCORDING TO DIVINE RELIGIONS

Öz
Geleneksel iktisadi zihniyete göre hayatın nihai hedefinin maksimum seviyede “iktisadi kazanç” ve itici gücünün “para duygusu ve bireysel tatmin” olması; Semavi dinlerin, insanın kâinattaki hedefini Yaratıcı’sına kulluk olarak ifade edisine aykırıdır. Kâinata belirli bir amaç için gelen insanın, iktisadi yasamında da “iyi” ve “kötü” arasında yaptığı tercihlerinin karsılığı olacaktır. Geleneksel İktisadi zihniyetin homo economicus varsayımına göre “insanın kendisine yetecek miktarı elde etmis olmasına rağmen her vakit çoğu aza tercih edeceği” kabulüyle doyumsuz (“açgözlü”) olması, Paganist fikre dayanan Antik Çağ felsefesinin bireycilik, maddi hazcılık esaslarına dayanmaktadır. Mutluluğa ulasma hedefine engel olacak basta dini olmak üzere her tür önyargının yok edilmesi ve hiçbir engel tanımadan çevrede egemenlik sağlanması ve çevreyi kendi arzuları hizmetinde kullanılması tavsiye edilen bu dünya görüsünün “güçlü zayıfı ezer” prensibinin iktisada yansımalarından biri homo economicus varsayımının doyumsuzluk aksiyomudur. “Zenginliği sevenin elde ettiği kazanç ile doymayacağı”; “kötülüklerin kökünün para sevgisi” olduğu; “akıllı insanın nefsine hâkim olması ve ölümden sonrası için çalısması”nın vurgulandığı, sırasıyla Musevilik, Hıristiyanlık ve İslam dinlerinin prensiplerine göre “homo economicus varsayımındaki doyumsuzluk-“açgözlülük” aksiyomunun bir tuzak olduğu”  söylenebilir.
Anahtar Kelimeler: Homo economicus, Doyumsuzluk, Dinsel İktisadi Düsünce.

http://dergipark.ulakbim.gov.tr/esosder/article/view/5000105198/5000105413