İslam dininin kaynaklarında faiz ve türevlerinin ölçüt alındığı bir ekonomik işleyişin yasak olduğu açık bir şekilde ortaya koyulmuştur. Buna karşın faiz günümüz ekonomi modelinin temel bir unsurunu oluşturmakta ve bu durum Müslümanların ekonomik faaliyetlerinde önemli bir sorun teşkil etmektedir. Bundan dolayı, faizin kullanılmadığı finansman taleplerinin kar-zarar ortaklığını gerektiren meşru yöntemlerle karşılandığı alternatif bir ekonomik işleyiş kurma doğrultusunda İslami bankacılık ve finansman sistemleri geliştirilmiştir. Neredeyse yarım asırlık bir tarihe sahip olan faizsiz bankacılık diğer Müslüman ülkelerde olduğu gibi Türkiye’de de finans sektörünün önemli bir parçası haline gelmiştir. Bu yeni alternatif ekonomik model Müslümanların birikimlerini korumaları, yatırım yapmaları ve borçlanmaları gibi önemli finans ihtiyaçlarına cevap vermiş olsa da, değişen şartlar ile birlikte yeni sorunlar ortaya çıkmış ve bu sorunlara yeni çözümler sunulmaya çalışılmıştır.
İnsanlık tarih boyunca yıkıcı sonuçları olan felaketler ve istenmeyen olaylar yaşamıştır. Çağdaş dünyada, insanlar ve kuruluşlar mallarını bu tür felaketlerden ve beklenmedik olaylardan korumak için sigorta sistemine ihtiyaç duymuştur. Sigorta kavramı ve mevcut uygulamalar çoğunlukla konvansiyoneldir ve İslam Hukuk’u açısından bazı durumlarda faiz gibi sakıncalı bir ihtivaya sahiptir. Günümüzde konvansiyonel sigorta sistemi yaygın ve etkili bir finans sektörü haline gelmiştir, ancak gerçek ekonomik uygulamaları benimsemediği ve faiz uyguladığı için eleştirilmektedir. Konvansiyonel sigortaya yapılan eleştirilere rağmen, Müslümanların mallarını korumaya ihtiyaç duymaları onları “Takaful” (İslami sigorta) olarak bilinen alternatif faizsiz sigorta modelini oluşturmaya sevk etmiştir. Sigortacılıktaki bu yeni anlayış ve yöntem, reel ekonomiye ve ortaklık prensibine dayanmakta bu yönüyle risklerden korunma ihtiyacına İslami bir alternatif sunmaktadır. Fakat Türkiye’de katılım sigortacılığı olarak da bilinen tekâfül sistemi ülkemizde ve dünyada akademik çevreler tarafından yeteri kadar ele alınmış değildir.
Müslümanların geniş coğrafyalara yayılmış olması, insan ihtiyaçlarının çeşitlenmesi ve artması gibi sebeplerden dolayı İslami sigortacılık, bankacılık ve finansman sisteminin ve uygulama alanlarının gün geçtikçe genişlemeye başladığı, bu sebeple önceki araştırmalara ilaveten yeni durumların ve eleştirilen yönlerinin ele alınması önem arz etmektedir. Bununla birlikte ekonomik sistemlerin genel olarak bütünleşmiş bir yapıya sahip olduğu bir vakıadır. Banka, sigorta, yatırım fonları, varlık fonları, sanal paralar vb. finans konuları bir bütünün parçalarını teşkil etmektedir. Bu bakımdan yeni model veya alternatif modellerin tartışılması ve farklı finans perspektiflerinden değerlendirilmesi elzemdir. İslami sigortacılığın dünü, bugünü ve yarını noktasında finans sektörünün diğer unsurlarının İslamî sigortacılığa nasıl bir etki yapacağı ve bu durumun İslam Hukuk’u nazarında nasıl ele alınacağı değişen dünyada bugünü anlamak ve yarını şekillendirmek açısından kıymet arz etmektedir.
Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi ve Hitit Üniversitesi İslâm Ekonomisi ve Finansı Uygulama ve Araştırma Merkezi (HİSEFAM) tarafından “İslami Sigortacılık ve Finans” temalı uluslararası bir sempozyum düzenlenecektir. Sempozyum, geçmiş tecrübelerden yola çıkarak İslami sigortacılığın ve finans sistemlerinin uygulamada karşılaştıkları sorunların yanı sıra dünya ekonomik sistemdeki yeri, önemi ve geleceğine dair perspektifler sunmayı amaçlamaktadır. Sempozyuma Türkçe, İngilizce ve Arapça dillerinde sunum kabul edilecektir.
Sempozyum Hakkında Önemli Notlar
1. Makalenin harf, satır ve sayfa boşlukları gibi ölçüleri sitede yer alan şablona göre düzenlenmeli.
2. Sempozyum Covid 19 süreci dikkate alınarak imkan dahilinde yüz yüze ve online yöntemin her ikisi de uygulanarak yapılacaktır.
3. Sempozyumda sunulan tebliğ ve müzakerelerden uygun görülenler uluslararası index ESCI’de taranan Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi’nin özel sayısında yayınlanacaktır.
kaynak: Hitit Üniversitesi