İslam İktisadı Araştırma Merkezi (İKAM), Türkiye’nin yüzleşmekte olduğu iktisadi sorunları tespit edip veriye dayalı ve somut çözüm önerileri getirmek üzere yayımladığı politika notlarına bir yenisini daha ekledi.
İTÜ İşletme Bölümü Yönetim & Organizasyon alanında doktora çalışmalarını sürdüren ve TÜBİTAK’ın Strateji ve Yönetim Sistemleri alanında araştırma ve danışmanlık projeleri yürüten enstitüsü TÜSSİDE’de Enstitü Müdür Yardımcılığı görevini ifa eden Ali Doğan’ın yazmış olduğu “Türkiye’de Yardım Ekonomisi Ekosisteme Yönelik Bir Model Önerisi” başlıklı politika notu; yardım alanındaki küresel dinamikleri ve ekonomik büyüklükle birlikte Türkiye’nin bu ekonomik büyüklükteki payını ortaya koymakta ve yeni bir model önerisi sunmaktadır.
Türkiye’de yardım ekonomisinin ele alındığı politika notunda öncelikle küresel ölçekte yardım ekonomisinin geldiği seviyede Türkiye’nin konumunu tespit edilmeye çalışılmaktadır. Daha sürdürülebilir bir yardım ekosistemi için Türkiye’de devlet ve sivil toplum dengesine dair mevcut durum değerlendirilmekte, bu açıdan hedef bir konumlanma tarif edilmekte ve bu doğrultuda ekosistemdeki ana aktörlerin genel rolleri ve uygulayabilecekleri yardım modelleri ele alınmaktadır. Ana aktörler olarak; merkezi devlet organları, kamusal ajanslar, belediyeler, vakıflar, dernekler, bağışçılar (bireyler ve kurumlar) ve gönüllüler kabul edilmekte; bu aktörlerin rolleri mümkün olduğunca birbirinden ayrıştırılmaya çalışılmakla birlikte, birbirleri ile ilişkileri tarif edilmeye çalışılmaktadır. Genel olarak, Türkiye’deki sosyal devlet geleneğinin farkındalığı ile sivil toplumun yardım faaliyetlerinin daha fazla içinde olduğu bir yapı önerilmekte, kamusal ajans adıyla hibrit yeni bir örgütsel form önerisinde bulunulmaktadır.
· Sivil toplumun yardım faaliyetlerine katılımı desteklenmelidir. Türkiye’deki sosyal devlet geleneğinin farkındalığı ile sivil toplumun yardım faaliyetlerinin daha fazla içinde olduğu bir model önerilmiştir. Önerilen modele göre yapılacak düzenlemelerle sivil toplumun yardım faaliyetlerine katılımı daha fazla desteklenmeli ve teşvik edilmelidir.
· Belli bir kurumsal olgunluğa erişmiş olan vakıf veya derneklere kamusal ajans statüsü kazandırılarak hibrit yeni bir örgütsel form oluşturulmalıdır. TİKA gibi devlet kurumları ile Kızılay ve Yeşilay gibi dernekler bu statüye dahil edilmelidir.
· Vakıf ve derneklerin kuruluş, yönetim ve denetim süreçlerinde, tanımlarından gelen ayrışma daha net tarif edilmelidir. Çalışmada bağış, hibe, sponsorluk ve gönüllülük gibi mekanizmaların vakıf ve dernekler için kritik yönlerine işaret edilmiştir. Modelin buradaki tespitler ve değerlendirmeler dikkate alınarak hayata geçirilmesi önerilmektedir.
· Mikrokredi gibi çok etkili bir yardım modeli belediyeler üzerinden güçlendirilmelidir. Karz-ı hasen gibi uygulamalar vakıf veya dernekler üzerinde geliştirilmelidir.
· Yukarıda önerilen ekosisteme yönelik yapılacak tercihler çerçevesinde, Türkiye’de yardım ekosisteminin ve Türkiye’de yardım ekonomisinin ve oluşturduğu ekonominin şeffaf ve hesap verilebilir bir yapıda sürdürülebilmesine yönelik yasal düzenlemelerin yapılması gerekmektedir. Yasal düzenlemeler, etkin ve sürdürülebilir bir yardım ekonomisi için büyük önem taşımaktadır.
Raporu İncelemek ve Okumak İçin Tıklayın