Ahmet Hamza Yıldırım islamiktisadi.net okurları için dünyanın dört bir yanından İslami finans haberlerini çevirdi!

Türkiye’de Gerçekleşen Depremin Ekonomik Etkileri

Türkiye’de görülen mevcut depremler yaşamın her alanında etkileri olacak olan yıkıcı olaylardır. Bu blogda biz ekonomik etkilerine odaklanacağız. En son Türkiye’de gerçekleşen 7.8 büyüklükteki deprem, tüm dünya ekonomisini dalgalandıracak olan Türkiye ekonomisini önemli ölçüde etkileyecek. Türkiye neredeyse 1 trilyon Amerikan dolarıyla dünyanın en büyük 19. ekonomisidir.  Bu afetin ekonomik sonuçları yüksek enflasyon, borsanın düşmesine ve yıkıma uğramış bir tarım olacak gibi gözükmektedir.

Depremin kendisi büyük fiziksel yıkım yarattı. Yakın zamanda, Türkiye Girişim ve İş Dünyası Konfederasyonu yeniden inşanın masrafı 10 ila 50 milyar dolar arasında olacağını ölçümledi. İhracat için tedarik zincirlerini sınırlayacak 8000’den fazla bina, yol ve liman harap oldu. Giderek artan can kaybının üzerine bu fiziksel yıkım, devleti daha küçük bir işgücüyle birlikte sosyal bir matem trajedisine sürüklüyor.

Etkiyi anlamak için Türkiye’nin afet öncesindeki ekonomik olarak nerede durduğunu anlamamız gerekmektedir. Depremden önce, Türkiye’nin enflasyonu %80’lerden %60’lara yavaşlamaktaydı. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın faizi düşürdüğü ve daha fazla enflasyona sebep olmasıyla, enflasyon yıllardır ülkeyi kasıp kavurmaktaydı. Bu Türk Lirası’nı ciddi miktarda değerini düşürdü. Türk Lirası yakın zamanda tüm zamanların en düşük seviyesi olan yaklaşık 19 liraya karşılık 1 dolar seviyesini buldu. Devalüasyon Türkiye’nin artan riskler sonuncunda daha yüksek getiri talep edecek yabancı yatırımcı getirmesini güçleştirdi. Yükselen devalüasyon, yüksek primler ve Türkiye’nin sahibi olduğu 185 milyar dolarlık borç Türk ekonomisinin batması yönündeki korkuları arttırdı.

Şimdi, depremden sonra, özellikle Türkiye’nin tarım ve sanayi sektörleri gibi bazı belli başlı sektörler çok daha büyük risk altında. Türkiye’de depremden etkilenen şehirler, tarımsal üretimin %15’ini ve sanayi üretiminin %9’unu oluşturmaktadır. Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası Türkiye’nin GSYH’sinin %1’ini kaybedebileceğine inanmaktadır. Türkiye için büyüme %3,5 olarak öngörülürken şimdi %3 olarak öngörülmektedir. Türkiye halihazırda kayısı da dahil olmak üzere bazı meyvelerin lider tedarikçisi olduğu için küresel ekonomide dalgalanmaya sebep olabilir. Tarım ve sanayi faaliyetlerinin yanı sıra turizm Türkiye ekonomisinin esas kısımlarından birisini oluşturmaktadır. Bu sektörde bazı popüler turizm sporlarının artık ulaşılamaz olmasından dolayı çok büyük sekteye uğraması beklenmektedir.

Depremin hemen ardından, hükümetin borsayı kapatmadan 3.9 milyar dolar seviyesinde değer kaybetmesi, yabancı ve yerli yatırımcıların duyarlılığı hakkında soru işaretlerine yol açtı. Borsanın özellikle yeniden açılmasından sonra ekonomi ümidini korumaya devam ediyor. Yedinden açılımdan sonra borsa %10’luk büyüme kaydetti. Bu büyüme Türkiye’nin SASA Polyester, Fors Otosan ve Koç Holding’de dahil olmak üzere en büyük şirketlerinde de görülebilmektedir. Bu işletmelerin her biri afet döneminde borsada düşüş yaşadı ve mevcut durumda tekrar normal rakamlarına yükselmekteler.

Büyük kapsamlı yeniden inşa projelerinin ülkedeki ekonomik arttıracağına dair bir inanışta bulunmaktadır. Uluslararası Para Fon’u 7.8 büyüklükteki depremin 1999’da gerçekleşen 7.6’lık depremden daha az ekonomiyi etkileyeceğine inanıyor. Londra’daki Capital Economics’in gelişmekte olan piyasalar kıdemli ekonomisti Liam Peach, “Ekonomik faaliyetin depremden sonra hızla toparlanabileceğine inanıyor […] Bu çeyrek herhangi bir etkiyi telafi edilecektir.” Demesinin ardından Türkiye Merkez Bankası, Türkiye ekonomisinin orta vadede etkilenmeyeceğine inandıklarını da belirtti.

Türkiye’deki büyük miktardaki kayıptan sonra, ekonominin ve insanların bu feci felaketten sonra ayağa kalkacağına dair umudu var.

***

Kaynak: GlobalEdge