| Yıl | Kitap İsmi (İngilizce orjinali ve Türkçe tercümeleri) | Yazar veya Editörler |
| 2022 | Islamic Finance in the Financial Markets of Europe, Asia and America (Avrupa, Asya ve Amerika Finans Piyasalarında İslami Finans) | Faiza Ismail |
| 2022 | The Essentials of Islamic Banking, Finance, and Capital Markets (İslami Bankacılık, Finans ve Sermaye Piyasalarının Temelleri) | John Oluseyi Kuforiji |
| 2022 | Benchmarking Islamic Finance: A Framework for Evaluating Financial Products and Services (İslami Finans Kıyaslaması: Finansal Ürün ve Hizmetleri Değerlendirme Çerçevesi) | Editör: Mohd Ma’Sum Billah |
| 2022 | Blockchain, Fintech, and Islamic Finance: Building the Future in the New Islamic Digital Economy (Blokzinciri, Fintek ve İslami Finans: Geleceği Yeni İslami Dijital Ekonomide İnşa Etmek) | Hazik Mohamed, Hassnian Ali |
| 2022 | Waqf Development and Innovation: Socio-Economic and Legal Perspectives (Vakıf Gelişimi ve İnovasyonu: Sosyo-Ekonomik ve Hukuki Perspektifler) | Editör: Syed Nazim Ali, Umar A. Oseni |
| 2022 | Corporate Governance in Islamic Finance (İslami Finansta Kurumsal Yönetişim) | Hussein Elasrag |
| 2022 | Institutional Islamic Economics and Finance (İslam İktisadının Kurumları) | Editör: Ahsan Shafiq |
| 2022 | Teaching and Research Methods for Islamic Economics and Finance (İslam İktisadı ve Finansı için Öğretim ve Araştırma Yöntemleri) | Editör: Mohd Ma’Sum Billah |
| 2022 | Islamic Law and Society in Indonesia: Corporate Zakat Norms and Practices in Islamic Banks (Endonezya’da İslam Hukuku ve Toplumu: İslami Bankalarda Kurumsal Zekat Normları ve Uygulamaları) | Alfitri |
| 2022 | Islamic Philanthropy: Exploring Zakat, Waqf, and Sadaqah in Islamic Finance and Economics (İslami Hayırseverlik: İslami Finans ve İktisatta Zekat, Vakıf ve Sadakanın İncelenmesi) | Editör: Abdul Ghafar Ismail, Rose Abdullah, Muhammad Hasbi Zaenal |
| 2022 | Applying Blockchain in Islamic Finance (İslami Finansta Blokzinciri Uygulamaları) | Hussein Elasrag |
| 2022 | Economics and Economic Policy – Islamic Perspective (İktisat ve İktisat Politikası: İslami Perspektif) | Editör: Muhammad Ayub |
| 2022 | Islamic Financial Markets and Institutions (İslami Finansal Piyasalar ve Kurumlar) | Abul Hassan, Aktham Issa AlMaghaireh, Muhammad Shahidul Islam |
| 2021 | Monetary Policy, Islamic Finance, and Islamic Corporate Governance (Para Politikası, İslami Finans ve İslami Kurumsal Yönetişim) | Editör: Toseef Azid, Murniati Mukhlisin, Nashr Akbar, Muhammad Tahir |
| 2021 | Islam and Economics: A Primer on Markets, Morality, and Justice (İslam ve İktisat: Piyasalar, Ahlak ve Adalet) | Ali Salman |
| 2021 | Sustainable Development and Infrastructure: An Islamic Finance Perspective (Sürdürülebilir Kalkınma ve Altyapı: İslami Finans Perspektifi) | Amadou Thierno Diallo, Ahmet Suayb Gundogdu |
| 2021 | The Making of Islamic Economic Thought: Islamization, Law, and Moral Discourses (İslam İktisadı Düşüncesini Oluşturmak: İslamileştirme, Hukuk ve Ahlaki Söylemler) | Sami Al-Daghistani |
| 2021 | Islamic Finance and Circular Economy: Connecting Impact and Value Creation (İslami Finans ve Döngüsel Ekonomi: Etki ve Değer Yaratımı Bağlantısı) | Editör: Syed Nazim Ali, Zul Hakim Jumat |
| 2021 | Islamic Economics and COVID-19: The Economic, Social and Scientific Consequences of a Global Pandemic (İslam İktisadı ve COVID-19: Küresel bir Pandeminin İktisadi, Sosyal ve Bilimsel Neticeleri) | Masudul Alam Choudhury |
| 2021 | Islamic Finance and Sustainable Development: A Sustainable Economic Framework for Muslim and Non Muslim Countries (İslami Finans ve Sürdürülebilir Kalkınma: Müslüman Olan ve Olmayan Toplumlar için Sürdürülebilir bir İktisadi Çerçeve) | M. Kabir Hassan, Mehmet Saraç, Ashraf Khan |
Yukarıdaki tabloda, son iki sene içerisinde uluslararası arenada İngilizce olarak yayınlanan İslam İktisadı ve Finansı kitaplarının bir listesi bulunmaktadır.[1] Bu yazıda bu yayınlara dair bir değerlendirme yapmaya çalışacağım.
Öncelikle, bu tablo 2021 ve 2022 tarihli olmak üzere 20 adet İngilizce kitabı içermektedir. Kitapların sayısı çoğaltılabilir fakat ilk elden bir taramayla öne çıkan kitaplar bunlardır. Kitapların basıldığı yayınevleri bilgisini tabloya eklemedim. Fakat ilgilenenler kitap isimlerini araştırıp bunu kolaylıkla bulabilir. Yine de genel itibariyle kitapların Elsevier, Palgrave ve Routledge gibi bilindik yayınevlerinden çıktığını belirtebilirim.
Kitapların yazarlarına veya editörlere bakıldığında yaklaşık yarıya yakın bir kitabın editöryel olduğu görülmektedir. Bundan hareketle, özellikle sayfa sayısı çok ve birden fazla alanı kapsayan -İslami finans ve sermaye piyasları gibi- hususlarda yardımlı yazmanın önemi ortaya çıkıyor olsa gerektir. Her ne kadar birden çok konuya aynı anda odaklanan kitap sayısı fazla olsa da genel anlamda bunların isim ve içerik açısından bütünlüğü sağladığı söylenebilir. Yazarlarla ilgili bir başka husus, listede birden fazla kitabı bulunan bir ismin (Hussesin Elasrag) olması iken bir başka husus da listede Türk hocalarımızın da yer alması. İlave bir parantez olarak, kitaplardan bir tanesi -İslam İktisadının Kurumları- hem İngilizce hem Türkçe yayınlanmış (İktisat Yayınları tarafından) durumdadır. Söz konusu kitap, İKAM tarafından düzenlenen İslam İktisadı Atölyesi’nin 2021 tarihli olanında sunulan makalelerin kitaplaştırılmış halidir.
Kitapların konularına gelecek olursak, İslam iktisadı ve finansı alanındaki uluslararası konu seçimini de yansıtacak şekilde şu gibi konuların öne çıktığı görülmektedir:
- Sürdürülebilir kalkınma
- İslami sosyal finans
- Kurumsal yönetişim
- Fintek
Bunlardan ilki, son dönemlerde konvansiyonel iktisatta da öne çıkan, yeşil, döngüsel ekonomi gibi kavramlarla ilişkilidir. Bu tarz konuların İslam iktisadı ve finansında da ilgi çekmesini anlayabiliyorum fakat bunların çalışılması hususunda bu konuların konvansiyonel iktisatta asıl çalışılma sebebi -geçmişle de bağlantılı olarak- ve bunların çalışılmasındaki yaklaşımsal problemlerin İslam iktisadı ve finansı çalışanlarınca dikkate alınması gerekli diye düşünüyorum. Aksi takdirde kopyala-yapıştır tarzından uyarlama çalışmalara kaçılması riski doğmaktadır. Aynı riski ikinci konu yani sosyal finans için de görüyorum. Nitekim sosyal finansın aslında neden ortaya çıktığı ve ne olduğunu fark etmek önemli. Arzu edenler Neal Curtis’in İdiotizm: Kapitalizm ve Hayatın Özelleştirilmesi başlıklı kitabının 19. sayfasından itibaren yapılan sosyal finans kavramı, oluşumu ve uygulaması eleştirisine bakabilir. Netice itibariyle vakıf, zekat ve sadaka gibi İslami unsurların aşırı sündürülmeden ele alınması önemli diye düşünüyorum.
Aslında benzeri riskler son iki konu için de geçerli. Kurumsal yönetişim, kurumsal yönetim ile farklılaşıp yönetişime kayan yeni bir literatüre dayanıyor. Fakat bildiğim kadarıyla henüz sac ayakları konvansiyonel iktisatta da tam oturmuş değil. Fintek ise son dönemin en popüler konularından bir tanesi. İslam iktisadı ve finansının buna bigane kalması belki çok doğru olmazdı ama burada da teknolojinin yapısı, içeriği, kullanımı, etkileri ve uygulamadaki Şer’i meseleler önemli ayrım noktaları gibi duruyor.
[1] Bu listenin hazırlanmasındaki katkıları için Ar. Gör. Esra Balcı’ya teşekkür ederim.
Zeyneb Hafsa ORHAN
İZÜ İslam Ekonomisi ve Finansı
* Yazarların görüşleri kendilerini bağlar.