Malik Shahzad Shabbir, İslam İktisadı Araştırma Merkezi Uluslararası Araştırmacısı ile islamiktisadi.net okuyucuları için röportaj gerçekleştirdik

• Merhaba, Malik Bey

Merhaba.

• Öncelikle sizi tanıyalım, Malik kimdir? Bize eğitim geçmişinizden ve araştırma alanlarınızdan bahseder misiniz?

Ben Malik Shahzad Shabbir, MSC eğitimini IIUI İslamabad’da ve Mphil derecesini Lahore Üniversitesi’nde tamamladım. Pakistan Lahore Üniversitesi’nde misafir Ekonomi ve Finans Öğretim Üyesi olarak bulundum. Şu anda ise İstanbul Türkiye’de bulunan İKAM’da Araştırma Görevlisi olarak çalışmaktayım. Yüksek dereceli (A, Q1) kategorilerdeki Energy Strategy Review, Energy Policy, Journal of Sustainable Finance and Investment, Economic Research-Ekonomska Istraživanja ve Environment Sciences and Pollution Research gibi dergilerde birkaç etki faktörü makalesi yayımladım. Araştırma alanlarım genellikle Ekonomi ve Finans ile ilgilidir. Ayrıca, Sürdürülebilir Kalkınma hedefleri kapsamında enerji ekonomisi, çevre analizi araştırmaları ve finansal piyasaların yayılması üzerine çalışmaktayım.

• Araştırma alanı olarak neden İslam iktisadını seçtiniz? İslami Bankacılık ve Finans’ı tercih etme motivasyonunuz nedir? Neden bu alan ile ilgileniyor ve araştırmalarınızı bu alanda yapıyorsunuz?

Aslında bu alan ile ilgili Uluslararası İslam Üniversitesi (IIUI) İslamabad’ın eski Dekanı Profesör Dr. Asad Zaman’dan ve Pakistan’daki Kalkınma Ekonomisi Enstitüsü (PIDE)’nün Başkan Yardımcısından ilham aldım. 2007-2008 finansal krizlerinden sonra İslami bankaların güvenilirliği ve kârlı olması beni onlara yönelme konusunda motive ediyor. Ağırlıklı olarak İslami ve konvansiyonel bankaların farklı boyutlar üzerinde karşılaştırmalı çalışmaları üzerinde çalışıyorum.

• “İslami Bankacılık ve Finans”ın toplum için faydalı olduğunu düşünüyor musunuz?

Evet, İslami Bankacılık ve Finans büyüyen bir sektör ve toplumun farklı paydaşları İslami bankacılık sisteminden faydalanıyor. İslami bankalar, 1970’lerdeki başlangıcından günümüze kadar zaman içinde büyümektedir. Dünyanın dört bir yanında büyük bir performans gösteren İslami bankacılık sektörü rekor seviyede bir büyüme yaşadı. İslami bankacılık sektörü, yalnızca çoğu İslami bankanın bulunduğu Müslüman toplumları değil, aynı zamanda bu ahlaki finans türünün sağlamlığını giderek daha fazla tanıyan Batılı ülkeleri de ilgilendirmektedir.

• Akademik anlamda İslam iktisadına odaklanıyorsunuz. Bu alandaki sorunlar ve zorluklar hakkında bir şeyler söyleyebilir misiniz? İslam iktisadını bir araştırma alanı olarak nasıl değerlendiriyorsunuz?

Kariyerlerinin ilk aşamasında, insanlar İslami bankacılık sistemi hakkında “İslami bankacılık sisteminin geleneksel bankacılık sisteminden farkı nedir?” gibi farklı sorular soruyorlar. İslami bankalar hangi parametreleri/yöntemleri benimsiyor ve konvansiyonel sisteminden farkları nedir? Ben İslami finans araştırma alanına tamamen bu sorunları çözmek ve İslami bankacılık sistemini teşvik etmek amacıyla odaklanıyorum. Parasal yetki kurumları Müslüman ülkelerden önemli dersler almıştır. Müslüman ülkelerde alternatif ürünlerin piyasaya sürülmesine ilişkin olan ilk deneyim İslami bankacılık endüstrisinin gelişimi için daha elverişli bir çerçeve sağlamıştır. Bu elverişlilik özellikle bankacılık yasasının yeniden düzenlenmesi, tarafsız ve teşvik edici bir vergi sisteminin uygulanması ve bu yeni ürünlerin daha iyi tanıtımı için tanıtım kampanyalarının iyileştirilmesi yoluyla gerçekleşmiştir.

• İslam iktisadı üzerine araştırma yapan, çalışmalarını takip ettiğiniz ve örnek aldığınız biri var mı?

Evet, IIUI İslamabad eski Dekanı Prof. Dr. Asad Zaman’ı ve Pakistan’daki PIDE Başkan Yardımcısını takip ettim. Dr. Zaman, İslam İktisadı ve Finansı için oldukça fazla sayıda fikirleri yazıya geçirmiştir. Dr. Zaman ayrıca İslam iktisadını teşvik etmek için dünya çapındaki çeşitli İslami kurumların kurucusu ve düzenleyicisidir.

• Türkiye’ye nasıl ve neden geldiniz?

Türkiye’ye İKAM’da araştırma görevlisi olarak seçildiğim için geldim. İKAM kurumuyla olan ilişkim araştırma görevlisi olmamı sağlayan Türk Hükümeti Fonları kapsamında bir yıllık araştırma projesine dayanıyor.

• Kendi ülkenizde çalışmak yerine neden Türkiye’yi seçtiniz? Uluslararası araştırmacı olarak çalıştığınız İKAM’ın bu konudaki rolü nedir?

Daha fazla bilgi edinmek için diğer gelişmiş ülkelerde araştırma yapmak benim hayalimdi. Bu fırsatı İKAM aracılığıyla elde edebildim. Aslında İslam iktisadı ve finansı ile ilgili İKAM’ın düzenlemiş olduğu projelerden, çalıştaylardan ve eğitimlerden ilham aldım. Ayrıca, İKAM, İslam iktisadı ve finansını geliştirmek için elinden gelen çabayı gösteren Müslüman ülkelerdeki en iyi kurumlardan biridir. Bunlar sayesinde bu kurumun bir parçası oldum.

• Yirmiden fazla yayınınız var. Bir araştırmacı olarak, araştırma yaparken hiç zorlandınız mı? Evet ise, bu zorlukları nasıl aştınız?

Evet, yirmiden fazla yayınım var. Araştırma kariyerimin ilk aşamasında, Yüksek Lisans tezim için İslam bankalarının üst yönetiminden anket araştırmaları yürüttüğüm zamanlar bu araştırma projesini tamamlarken birçok sorunla karşılaştım. Aslında anket doldurmak, İslami bankaların üst yönetiminin en zor görevidir. Çünkü hepsi oldukça yoğun olduğu için süreci değerlendirmek için uygun zamanı ayıramadılar.

• Araştırmacı olmak isteyen varsa hangi niteliklere sahip olmalıdır? Bu bağlamda tavsiyeleriniz nelerdir?

Bu kişilerin araştırma konusunda tamamen kendi alanlarına odaklanması gerektiğini söyleyebilirim. Daha iyi bilgi edinmek ve alandaki boşluğu bulmak için konunuzla alakalı en iyi dergilerdeki makaleleri okumalısınız. Dahası, araştırmanızın amaç ve hedeflerine odaklanmalı ve aynı alan altında çalışmalısınız.

Bu bağlamda bu kişiler öncelikle İslami finansın ilk ortaya çıkış zamanına tarihsel bir bakış sunmalıdırlar. Bu sürecin ardından alternatif ürünler olarak adlandırılan İslami bankacılık ürünlerinin bu ülkede ilk kez piyasaya sunulması deneyimine ve bunların gelişimini engelleyen kısıtlamalara ışık tutabileceklerdir. İkinci olarak, katılım bankalarının ve pencerelerinin etkin bir şekilde tanıtımına yansıyan İslami finansın yeni başarılı başlangıcı sunulabilecektir.

• İslam İktisadı ile ilgilenen herkese ne önerirsiniz?

Her şeyden önce, insanlara İslam iktisadının ne olduğunu anlamalarını tavsiye ediyorum. İnsanlar çoğu zaman İslam iktisadının alternatif anlamlarını ve parametrelerini alır ve herhangi bir sağlam mantık veya akıl yürütme olmaksızın konvansiyonel tarafla karşılaştırır. Her iki araştırma alanını da kanıt olmadan ilişkilendirmekten yana değilim.

İkincisi, İslam iktisadı, farklı İslami finans türleri altında geniş bir araştırma alanıdır. Bu nedenle araştırmacılar bu alanda kolaylıkla araştırma yapabilirler. İslami bankacılık sektörü, yatırım projelerinin finansmanına katkı sağlamanın ve yabancı sermayeyi çekmenin yanı sıra, nüfusun her zaman dışlanmış olan büyük bir bölümünün katılım bankacılık sistemine dahil olması yoluyla bankacılık oranının iyileştirilmesine de katkıda bulunacaktır.