Turkish Journal of Islamic Economics (TUJISE) Dergisinin 8. sayı 2. cildi çıktı. TUJISE, İslam İktisadı ve Finansı alanında farklı teorik temellere, tarihi zemine dayanan araştırmaları ve modelleri bir araya getirmeye devam ediyor. TUJISE, İslam iktisadı alanında deneyimli hocalar ile genç araştırmacıları bir araya getiren bir tür platform görevi görmektedir.
Derginin yeni sayısı İslam İktisadı disiplininden seçkin isimler tarafından kaleme alınan farklı temaları ve teorik yaklaşımları içeren 7 makale ve 3 kitap değerlendirmesinden oluşmaktadır.
“Müslüman Çoğunluklu Ülkelerinde Reel Ekonomik Sektör için Para Politikası: Geçişli Bir Çözüm” başlıklı ilk makale, para politikası konusunu İslami bir perspektiften incelemekte ve finansal kurumların, itibari para birimlerinin ve kısmi rezerv bankacılığının hakim olduğu çağdaş Müslüman ekonomilerindeki mevcut koşullar göz önüne alındığında bir geçiş çözümü sunmaktadır. Bu çalışmada, birçok Müslüman ülkede para politikasının durumunu belirlemek, sorunları ve zorlukları incelemek ve ayrıca acil olarak ele alınması gereken en problemli alanlara işaret etmek için “Karmaşık sistemler” perspektifi ile nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır.
Bir sonraki makale, “Sosyal Etki Sukuku için Önerilen Bir Model”, önerilen bir Sosyal Etki Sukuk modeli aracılığıyla İslami finans uygulayıcıları için sukukun hem kar odaklı özelliğini ve risk paylaşımı ilkesini hem de Müslüman topluluklara sosyoekonomik desteği birleştiren somut çözümler önermeyi amaçlamaktadır. Önerilen model esas olarak İslami finansın temel taşı olarak kabul edilen ortaklık sözleşmesine (mudaraba) dayanmaktadır.
Bir sonraki makale “Şeriat Varlıklarının Sınıflandırılması ve Finansal Portföy Performansı”, Markowitz Minimum-Variance (MMV) çerçevesini kullanarak 2009-2019 döneminde Pakistan’ın finansal ortamlarında Şeriat uyumlu ve geleneksel portföyleri incelemektedir. Günlük fazla getiriyi kullanan bu çalışma, önce Şeriat tarama kriterlerinin hisse senedi getirileri üzerindeki etkisini araştırıyor, ardından Şeriat uyumlu ve geleneksel portföylerin genel riskini değerlendiriyor.
Bunu daha sonra “İslami Finansal Okuryazarlık İçin Hangi Politika?” başlıklı bir makale takip ediyor. Bu makale, İslami finansta finansal okuryazarlık kavramını ele alır ve etkili bir İslami finansal okuryazarlık politikası (IFLP) geliştirmek için bir metodoloji önerir. Bir literatür taramasına dayanan bu çalışma, İslami finans endüstrisinin özelliklerini belirlerken geleneksel finansal okuryazarlık alanında yürütülen çalışmaların ve anketlerin sonuçlarını özetlemektedir.
Beşinci makale, “Peygamberin Öğretileri Işığında Helal Kazanca Dayalı Bir İktisadi Hayatın İlkeleri”ni incelemektedir. Aslında sorun İslam’da değil, bu çalışmanın temel motivasyonu olan öğretilerini hayatlarına uygulayamayan Müslümanlardadır. Bu nedenle bu çalışma, Peygamberimiz (sav)’in, ahlâkî bir ekonomik hayatın sürdürülmesi için yol gösterici olan helal kazanç konusundaki öğretilerini, sahih hadis kitaplarından faydalanarak ortaya koymayı ve yorumlamayı amaçlamaktadır.
“Niceliksel Yöntem Kullanılarak İslami Bankacılık Sisteminin Kabulü Üzerine Ampirik bir Çalışma: Afganistan Örneği” yeni sayımızda yayınlanan bir sonraki makaledir. Bu makale, farkındalığın, ürün bilgisinin, dindarlığın, göreceli avantajın, uyumluluğun ve karmaşıklığın etkisini belirlemek için Rogers’ın (1983) Yeniliğin Yayılması Teorisine dayanan Herat ilindeki bir vaka incelemesi kullanarak Afganistan’da İslami bankacılığın benimsenmesini araştırmaktadır.
Mevlana Seyyid Abū’l-A’lā Maudūdī (1903-1979), İslami Ekonomik Sistemi fikrini geliştirmiştir ve İslam İktisadı’nın kurucusu olarak kabul edilir. Dolayısıyla, “Mevlânâ Mevdûdî ve İslam İktisatının Doğuşu” bu iddiayı araştırmakta ve çok az destek bulmaktadır.
Kitap Değerlendirmeler
Hossein Askari and Hossein Mohammadkhan, Islamicity Indices: The Seed for Change
Değerlendiren: Harun Şencal
Yazarlar bu kitap için üç açık hedef belirtiyorlar. İlk hedef, Müslüman ülkelerin ne derece İslami olduğunu ölçmektir. İkinci amaç ise Müslüman ülkelerin gayrimüslim ülkeler karşısındaki (kötü) performansını açıklamaktır. Üçüncü ve son hedef ise, Müslüman ülkeler için ülkenin İslam’ın taleplerine ne ölçüde uyduğunu ölçmek ve diğer ülkelerle konumlarını karşılaştırmak için bir İslamilik endeksi oluşturmaktır.
Abdul Azim Islahi, Economic Thinking of Arab Muslim Writers During the Nineteenth Century
Değerlendiren: Memduh Erdoğan
Kitabın en önemli katkısı, toplumun çeşitli kesimlerini temsil eden birçok şahsiyetin gözünden ekonomik düşünceyi tasvir etmesidir. İşte İslahi, devlet adamlarının bu şahsiyetlerini edebiyatçılara bir araya getirerek, 19. yüzyılda üretilen iktisadi düşüncenin kapsayıcı bir yelpazesini Arap dünyasına özel bir bakışla sunmaya çalışır. Ayrıca Islahi, bu şahsiyetlerin görüşlerini, onları çevreleyen siyasi ve ekonomik koşullara atıfta bulunarak bağlamsallaştırmaya çalışır.
Zeyneb Hafsa Orhan, Ekonominin Temel Konuları ve İslam Ekonomisi (Fundamentals of Economics and Islamic Economy)
Değerlendiren: Güldenür Çetin
Bu kitap, ekonominin temel mikro ve makro konularının bu yeni çalışma alanındaki konumlarını hem teorik hem de pratik olarak ortaya koymayı amaçlamaktadır. Bu çalışma, İslam ekonomisine giriş kitabı olarak kullanılmak üzere yapılandırılmıştır. Ayrıca yoğun bir akademik dile sahip olmadığı için konuya ilgi duyanlar için de tercih edilebilir.
Sayıyı incelemek için websitemizi ziyaret edebilirsiniz: