İLKE İlim Kültür Eğitim Vakfı ve İKAM İslam İktisadı Araştırma Merkezi birlikteliğinde hazırlanan “İktisat Meselesi” programı 9.bölümü İLKE Vakfı youtube kanalında yayımlandı.
islamiktisadi.net editörü Ubeydullah Güneş’in moderatörlüğünde sunulan İktisat Meselesi programının 9.bölüm konuğu İstanbul Medipol Üniversitesi Ekonomi ve Finans bölümü Dr. Öğretim Görevlisi Hakan Kalkavan oldu. Program konusu: “Din, Ahlak ve İktisat”
Din, Ahlak ve İktisat
- Konuya temel bir giriş olması amacıyla din, ahlak ve iktisadın temel düzeyde nasıl bir kesişme ve etki alanına sahip olduğunu söyleyebiliriz. Siz bu kesişim alanının genel çerçevesini çizecek olursanız neler söylemek istersiniz?
- Eski dönemlerde bir ürün alınırken o ürünü kimin ürettiğine bakılırdı. Yani üründen önce üreten kişi ve ona karşı güven ön plandaydı. Artık özellikle modern dönem ile birlikte üreticiden ziyade ürün önem kazanmış durumda. İçinde bulunduğumuz dönem de buna bir yönüyle ivme kazandırdı. Bizler tüketiciler olarak hiç yüzünü dahi görmediğimiz üreticilerin ürünlerini alıyoruz. Bu gibi örnekler genel olarak “piyasanın insan ilişkilerini anonimleştirmesi” olarak ifade ediliyor. Piyasa mekanizmasındaki bu ilişkiler ağının dönüşümü ahlaki anlamda da bir dönüşüme yol açtı mı sizce? Açtıysa etkileri neler oldu?
- Piyasa sisteminin genişlemesiyle birlikte taraflar ahlakı; erdemlilikten ziyade, hukukun çizdiği şartlar çerçevesinde kendi menfaatlerini korumak adına gözetmeye başladılar. Bu durumun ahlakın temel normuna herhangi bir zarar verdiğini düşünüyor musunuz?
- Din, gelenek, kültürün oluşturduğu ahlak normlarının çalışmaya, dolayısıyla üretime sunduğu katkı ile piyasa koşullarının özendiriciliği sebebiyle çalışmaya ve üretime sunduğu katkı arasında bir değerlendirme yapılabilir mi? Bu iki unsurun sonuca etkileri üzerinde büyük farklılıklar olduğunu düşünüyor musunuz?