Bizde metafizik kelimesi çok kere yanlış anlamda alınmıştır. Metafizik aklın kainata açılması, onu bütün halinde kavrayış cehdidir. Kainat hadiselerini ilimlerin çizdiği hudutlar içerisinde ayrı ayrı gruplara ayırıp, her ilme mahsus olan ayrı metodlarla başka başka yollardan giderek onu tanımak istediğimiz zaman kainatımız bölünüyor; bütünün karakterini bölümlerde bulmak kaabil olmuyor. Kainatın oluşundaki hayat ve bütününde bulunan ruh ortadan kalkarak elimizde cansız parçalar kalıyor. İlim işte bu cansız parçaları inceleyebiliyor. Bu sebepten metafiziğin ortadan kalkması, aklın iflası olur. Metafiziksiz yaşamak aklı ortadan kaldırıp yalnız duyularla yaşamaya razı olmaktır. Hakikatte, her toplayıcı hükümlerimizde kendimize göre metafiziğe başvurmaktayız. Ve biz onu ne kadar inkar etsek de o bizi idare etmektedir.

Her büyük medeniyet metafizikle açılır. Tarihte Hint ve Çin’in dinle birleşik ve ona dayanan metafizikleri içerisinde inkişaf eden medeniyetleri gibi İslam dünyasının Kur’an’ın dünya görüşüne dayanan ve mistik bir metafizik içinde kök salan muazzam medeniyeti de bunun misalidir.

Kaynak:  Kültür ve Medeniyet, Nurettin Topçu, s. 57