Geçtiğimiz günlerde gerçekleştirilen 8. İslam İktisadı Atölyesi verilen 2020 İslam İktisadı Ödülleri kapsamında Ömer Faruk Tekdoğan, bu yıl ilk kez verilen İslam İktisadı Tez Ödülüne layık görülmüştü. Kendisiyle almış olduğu ödül üzerine bir söyleşi gerçekleştirdik. Keyifli okumalar.

Öncelikle İKAM’ın bu yıl ilk kez vermiş olduğu tez ödülünün ilk sahibi oldunuz. Tüm ödül dalları içerisinde de ödül alan en genç araştırmacısınız. Ne hissediyorsunuz?

Emeğinizin, eserinizin beğenilmesi, takdir edilmesi çok güzel bir duygu. Özellikle, İslam iktisadı alanında önemli aktörlerden biri olarak gördüğüm, bu alanda pek çok başarıya imza atmış İKAM tarafınca bu değerlendirmenin yapılmış olması daha fazla memnuniyet ve heyecan veriyor. Severek ve özveriyle hazırladığım tezimin daha fazla okuyucuya ulaşması için yakında kitap olarak basılacak olması da ayrı bir mutluluk. İslam iktisadı alanında önemli bir katkı sağlamış olmayı diliyorum.

Bu ödülün size verileceği tarafınıza bildirildiğinde neler hissettiniz? Kısaca bizimle paylaşır mısınız?

İKAM ödüllerini her sene takip ediyorum. Bu seneki ödülleri kimlerin alacağını merak ediyordum. İslam İktisadı Tez Ödülü ile Özel Ödülü bu sene ilk kez verilecekti. Tez ödülünün bana verileceğini duyduğumda çok sevindim. Önemli olan değer verdiğiniz isimlerden oluşan bir değerlendirme heyetinin tezimi okumasıdır. Beğenmeleri, takdir etmeleri çok hoş. İKAM’a ve değerlendirme heyetine teşekkür ediyorum.

Uzun ve zahmetli çalışma sürecinde hoşgörüsünü benden esirgemeyen eşimin desteği her türlü övgüye layıktır. Tezime katkılarından dolayı başta tez danışmanım Prof.Dr. Mehmet Saraç olmak üzere hocalarım Prof.Dr. Servet Bayındır’a ve Prof.Dr. Erişah Arıcan’a ayrıca teşekkür ediyorum.

Doktora tezinizin temelde cevap aradığı soru ne oldu? Bizimle kısaca paylaşır mısınız?

Küresel finansal sistemin ve iktisadi düzenin en çok sorgulandığı dönemden geçiyoruz. Bankacılık sisteminin finansal mimari içerisindeki yeri yadsınamaz. Bu nedenle, yaşanan her kriz ve bıraktığı sosyal ve iktisadi hasarda bankacılık sisteminin rolünü sorgulamak istedim. Doktora tezim, bankacılık sisteminin temel çalışma mekanizmasının ekonomi üzerindeki etkilerine bakarak İslami bir iktisadi düzen için ne kadar uygun olduğuna cevap aramaktadır. Kapsamlı bir çalışma olduğunu söyleyebilirim. Birden fazla disiplinin alanında farklı konulara girerek çok şey aktarmaya çalıştım. Zahmetli oldu ama bu sayede çok şey öğrendim. Özellikle son bölümde kullandığım ajan temelli modelleme yönteminin giderek artan şekilde ilgi çekeceğine inanıyorum.

Türkiye’de İslam iktisadı ve finansı alanındaki lisansüstü eğitimi nasıl değerlendiriyorsunuz? Geliştirilmesi gereken temel noktalar sizce neler?

Türkiye’de bu alanda müfredatın henüz tam yerine oturamadığı kanaatindeyim. Bu alandaki eğitim programlarında öğretim üyeleri ağırlıklı olarak hangi bölümdense ders programı ona göre şekilleniyor. Ayrıca, programa kabul edilen öğrencilerin lisans bölümlerinin iktisat, işletme, ilahiyat veya çok daha farklı alanlardan olması eğitimde bir standart yakalamayı zorlaştırıyor. Bu yüzden, iktisat mezunu bir öğrenciyle ilahiyat mezunu bir öğrencinin bakış açıları ve çalışma alanları ayrışabiliyor. Daha faydalı ve verimli bir eğitim için öğrencilerin bu eksikliklerini gidermeleri gerekiyor. Bu durum İslam iktisadı ve finansı alanını diğer alanlara göre çalışması daha zor bir alan haline getiriyor. Benim beklentim, ileride bu alanda alt disiplinlerin oluşması ve bu alandaki lisansüstü programlardaki çeşitliliğinin artmasıdır.

Bu alanda ödül almak size nasıl bir motive sağladı?

Ödül bundan sonraki çalışmalar için bir motivasyon kaynağı olduğu kadar aynı zamanda omuzlarınıza bir sorumluluk yüklüyor. Daha fazla gayret ve özveri ile alana daha fazla katkı sunmak ve bayrağı daha ileri taşımak için verilmiş bir görev hissi uyandırıyor.

İslam iktisadı ve finansı alanında gelişen literatürü nasıl buluyorsunuz? Olması gereken ve mevcut durum şeklinde bir ayrıma gidildiğinde eksik gördüğünüz ve geliştirilmesini düşündüğünüz noktalar neler?

İslam iktisadı ve finansı alanında dünyada baş döndürücü hızla gelişen bir literatür var. Özellikle Türkiye’de son birkaç yılda gerek tercüme gerek özgün birçok eser ortaya kondu, alanda yeni akademik dergiler yayım hayatına girdi ve ilgi çekmeye başladılar. Akademik çalışmalar Türkiye’de ve dünyada daha ziyade İslami finans alanında ortaya çıkmaktadır. İslam iktisadı alanında daha fazla çalışma yapılması gerektiğini düşünüyorum. Özellikle kamu maliyesi ve devletin ekonomideki rolünün ne olması gerektiği gibi konulardaki çalışmalar fazla değil.

Özellikle üniversitelere bağlı araştırma merkezleri bünyesinde bu alanda lisansüstü programların sayısı giderek artıyor. Öte yandan lisans düzeyinde eğitim veren 2 üniversite söz konusu. Bu alanın lisans ve lisansüstü düzeyde geleceğini nasıl görüyorsunuz?

Bu alana öğrencilerin ilgisinin daha da artacağını düşünüyorum. Daha çok çalışılacak konu var. İleride yeni alt disiplinlerin oluşmasıyla lisans ve yüksek lisansüstü programlarda çeşitliliğin artmasını ve herkesin kendi ilgisine ve altyapısına göre çalışmak istediği programı bulabileceğine inanıyorum. Türkiye bu konuda yeni yeni atılım gösteriyor, ancak gelişmeler çok hızlı oluyor. İslam iktisadı alanında son dönemde çok umut vaad eden gelişmeler var ve bu gelişmelerin iktisadi ve finansal sistemde getireceği dönüşümle özellikle bu alandaki lisans mezunlarının potansiyel iş alanlarının artacağına inanıyorum.

İslam iktisadı alanında tez yazacak genç araştırmacılara tavsiyeleriz neler?

Bu alan yeni olduğu için genç araştırmacılarda bir çekingenlik oluşuyor olabilir. Gerek hükümetimizin son on yılda İslami finans alanında attığı adımlar ve gösterdiği destek, gerekse bu süre zarfında akademide yaşanan gelişmeler çok umut verici. 15-20 yıl önce hayal bile edemediğimiz çoğu şeyi görüyoruz, yaşıyoruz. Açıkçası bu kadar kısa sürede bu kadar ileri gidebileceğimizi düşünmezdim. Ancak halen gidecek çok yolumuz var ve araştırılması, üzerinde iyice kafa yorulması gereken çok konu var. Genç araştırmacılara tavsiyem, özellikle dünyada ekonomi, finans ve teknoloji alanındaki gelişmeleri dikkate alarak ve kalıpların dışında düşünerek iktisadi ve finansal sistemimizi İslami bir yapıya dönüştürecek yol gösterici çalışmalara odaklanmalarıdır.