Ali Haydar Haksal
Batı düşüncesinin asıl sorunu insanını yeterince tatmin edemeyişi. İzm’ler yeterince karşılık bulmadı. Sağ, sol, ortanın sağı, solu, Hıristiyan Demokratlar, sosyalizm, Marksizm, Maoizm, faşizm, muhafazakârizm, kapitalizm gibi. Bunların bir de fraksiyonları var. Bunlar bir zamanlar çok etkileyiciydi. Tatminsizliğin yerini alan, toplumsal değişime neden olan yeni şeyler hayata girdi. Para gücünün, kapitalizm veya liberalizmin dünyaya egemen oluşu. Bundan insanlık etkilendi. Almanların ve İtalyanların nasyonalizminin, Rusya komünizminin ve Çin Maoizminin yerinde yeller esiyor. Bu konular üzerinde ayrıca duracağız.
Dünyayı sermaye yönetiyor, ülkeleri ve insanları da. Sermaye sınır tanımıyor. İnsanlığın etki altına alınmasının temel yolları var. Büyük sektörler oluştu. Silâh sanayi, ilâç, giyim kuşam, otomotiv, kozmetik, taşıma araçlarına bağlı yan sektörler insanlığı etkileyen ana unsurlar.
Bu sektörlerin ayakta kalabilmesinin savaşı veriliyor.
Mücadeleler belli alanlarda çok daha belirginleşti. Müslümanların direniş alanları vardı, örtünmesi, giyim kuşamı bu alanın en belirginiydi. Bu çatışma 28 Şubat’ta yaşandı.
Örtünme konusunda Türkiye’de hızlı bir değişim yaşandı. 1970 yılların ortasında Şule Yüksel Şenler’in çaba ve gayreti oldu. O zaman çıkardığı Seher dergisinde örtünmenin şekilleri çizim olarak dergide yer alıyordu. Başörtüsüne o zaman “sıkma baş” deniliyordu. Ülkenin dört bir yanındaki konferansları da etkiliydi. Aynı yıllarda MSP-CHP koalisyonu sırasında, İmam Hatip okullarının yeniden açılması, okullara kız öğrencilerin alınmasıyla bilinçli örtünme sürecinin bir başlangıcı oldu. Kur’an-ı Kerim okuyan kızların başlarını örtme zorunluluğu asıl sürecin başlamasına neden oldu. Okuyan kızların varlığı hızlı bir değişim getirdi. Çünkü belli aileler dışında okullara ve eğitime güvenmediklerinden kız çocukları okutmuyordu. İmam hatip okullarının varlığı güven getirdi. Türkiye üzerinde bu değişim yaşanırken Müslüman ülkelerin kadınları da bundan etkilendi. İlerleyen zamanda RP’nin yükselişi döneminde örtünmenin hızlanması, Merve Kavakçı’nın parlamenter olarak seçilmesi de büyük bir dalga oluşturdu. Fas’tan, kuzey Afrika ülkelerinin birçoğuna belirgin yansıdı. Kızların üniversiteye girmesiyle yeni bir alan açıldı. Kamuda yer almanın ilk adımıydı bu durum. Örtünme mücadelesi İslâmî düşünce mücadelesinin bir boyutuydu. İttihatçı düşünce buna tahammül edemedi. Yasaklar, baskılar, ağır ve aşırı tutumlar toplumu patlama noktasına getirdi. Muhafazakâr iktidarın doğuşu da bunun sonucu. İktidarın açtığı alanlar ile gerek okullarda, gerek kamuda yer almaları ciddi bir rahatlama getirdi. Getirdi ama gevşemeye de neden oldu. İslâm düşüncesi çaba ve gayretinin yerini yer kapmaya, modern yaşamaya yerini bıraktı.
Muhafazakârların burjuvaya hızla evrilmesi bugün tartışmalara neden olan bir yaşama tarzı oldu. İnsanlığı etkisi altına alan tüketim bayanlarda anında belirdi. Kapitalizm ürettiklerini tüketmek için kadınlar bunun bir nesnesi olarak tanıtım ve reklâm aracı olarak kullanıyor. Bu işin bir boyutu. Bayanların genç, güzel olanları seçilir. Bankalarda, araba, ticarî nesnelerin büyük çoğunluğunun reklâmlarında asıl tercihleridir. Medyada örtülü bayanlar da reklam aracı olarak kullanılıyor. Televizyonların birçok programlarına da aktif olarak taşındı.
Bayanlar tüketimin en önemli araçları. Kozmetik sanayi büyük bir sektör. Süslenme elbette kadının doğal hakkı ama bu dışa dönük pazarlama aracı artık. Bu yüzden mazbut ve iç dünyalarını dışa dünyaya taşımayan İslâmî duyarlıklı bayanlar dışarı açıldı. Bunu mevcut duruma göre ayak uydurdu. Dahası sekülerleşmenin en önemli göstergesi onların üzerinde belirdi. Onları diğer burjuva kesiminden ayıran en belirgin yanları örtünmeleri. Kullanılan eşya hemen hemen aynı. Makyajdan giysiye, kullanılan araçlardan otomobillere, sokaktaki davranışlardan yaşama biçimine kadar oldukça belirginleşti.
Toplumsal değişim hemen bütün kesimlerde birbiriyle özdeş. Kadın ya da erkek fark etmiyor. Ne yazık ki bu, sadece kadınlar üzerinden tartışma konusu oluyor. Tabiî kadınlar da bu durumun nesnesi konumuna düşünce tartışmalar da büyüyor.
Kaynak: http://www.milligazete.com.tr/makale/1225962/ali-haydar-haksal/tuketim-ideolojisi