İLKE İlim Kültür Eğitim Vakfı ve İKAM İslam İktisadı Araştırma Merkezi birlikteliğinde hazırlanan “İktisat Meselesi” programı 8.bölümü İLKE Vakfı youtube kanalında yayımlandı.
islamiktisadi.net editörü Ubeydullah Güneş moderatörlüğünde sunulan İktisat Meselesi programının 8.bölüm konuğu Albaraka Türk Baş Ekonomisti ve Stratejik Planlama Müdürü Dr. Ömer Emeç oldu. Program konusu: “Ekonomik Verilerle Katılım Bankacılığı”
Ekonomik Verilerle Katılım Bankacılığı
- Türkiye’de 36 senedir Faizsiz Bankacılık faaliyetleri sürüyor. Ve 2018-2019 verilerine baktığımızda kullandırılan krediler bazında katılım bankalarının ekonomiye katkısı bakımından özellikle KOBİ Segmentte yoğunlaştığını görüyoruz. Covid-19 ile beraber iş hayatında aksaklıklar yaşandı, kapanan pek çok işyeri oldu, iş sektörleri arası değişiklikler yaşandı. Bu durum katılım bankalarında kullandırılan kredi bazında bir değişikliğe neden oldu mu?
- Şuan Türkiye’de Katılım Bankaları %5- %6 dolaylarında seyreden bir pazar payına sahip. Türkiye Katılım Bankaları Birliği ve Kalkınma Bakanlığı arasındaki ortak projeyle 2025 yılında bu payı %15’e taşıma planı var. Bunun için sektördeki bankalar çeşitli çalışmalar, projeler de gerçekleştiriyor. Bu planın gerçekleşmesi hususunda atılan adımları yeterli görüyor musunuz? Türkiye’de katılım bankacılığı payını katılım bankasının temel hüviyetini de kaybetmeden arttırmanın yolları nelerdir? Bu minvalde pencere usulü katılım bankacılığını değerlendirebilir misiniz?
- Dünyada İslami bankacılık olarak bilinen faizsiz bankacılık sisteminin ilk başlarda emek sermaye ortaklığına dayalı mudarabe işlemiyle başladığı bilinmektedir. Sonraları bu işlemin yerini büyük oranda, murabaha olarak adlandırılan vadeli satımın aldığını görüyoruz. Ürün çeşitliliğinin oluşturulmasının İslami bankalar için güzel bir gelişme olması bir yana, katılım bankacılığının kuruluşundaki temel model “ortaklık” olmasına rağmen, süreç içerisinde bu temel fon kullandırma modelinde gerçekleşen dönüşümü konuşabilir miyiz?
- Kapitalist modelin en güçlü olduğu yer finans alanı. Bu dominant alan içinde kendi kuralları çerçevesinde bir model oluşturmanın ve geliştirmenin zorlukları var. Kendi kurallarının yanısıra piyasa şartları gereği sürdürülmesi gereken aktif bir rekabet ortamı da var. Bu rekabet ortamı çerçevesinde katılım bankalarının konvansiyonel bankalara nazaran (vadeli yapı, finansal teknolojiler, finansman modelleri itibariyle) avantajlı olduğunu düşündüğünüz kısımlar neler?
- Katılım bankalarında özel cari hesaplar ve katılım hesapları aracılığıyla katılım fonları toplanıyor. Bu minvalde katılım bankalarının başarılı bir fon toplama performansı olduğunu söyleyebiliriz. Bu fonların yaklaşık %20’sinin özel cari hesaplarda toplandığını görüyoruz. Fon toplama noktasında katılım fonu performansının cari bankaların fon toplama performansından pozitif ayrıştığı noktalar nelerdir?